مطالبی که در زیر می خوانید؛ فعالیتهای موسسات معروف طراحی فضای سبز در آمریکا می باشد که موفق به در یافت جایزه ASLA 2003 گردیده اند.
طرح اول متعلق به موسسه ای بنام SWA می باشد که در پی اقدامات خود در زیباسازی محیط کار در یکی از نقاط دور افتاده ایالت تگزاس، موفق به کسب جایزه بهترین معماری فضای سبز در سال 2003 شده است.
طراحی شرکت سهامی وست لیک (West lake) در محوطه سازی و فضای سبز برگرفته از مزارع ایالت تگزاس می باشد. این شرکت با وسعت 650000 فوت مربع زیربنا و پارکینگی با ظرفیت 2700 خودرو، به همراه جنگل، چمنزار و دریاچه های کوچک در نزدیکی سولانا، بین دالاس و فورت ورث قرار دارد. این منطقه دارای مزارع فعال و دو دریاچه، چمنزاری با گلهای وحشی و زمینی با تپه زارهای کوچک می باشد. اینجا اولین سرزمینی بود که در پیشرفت سریع بزرگراه 114 در شهر وست لیک تحت تاثیر قرار گرفت و مزارع آن تحت فشار گسترش شهری آسیب دیدند.
طی توافقات وهمکاریهای نزدیکی که بین موسسه طراحی SWA و نماینده خریداران پدید آمد؛ این موسسه تاکید کرد که محوطه سازی این ناحیه باید از مدل خانه های روستایی تبعیت کند وشامل ساختمان، جاده و پارکینگ در دل طبیعت بکر و فضای بومی باشد. خودروها باید در پارکینگهای پنج طبقه نگهداری شوند تا از این راه درختان حفظ گردند و انعطاف لازم برای بوجود آوردن سبزه و چمنزار در خاک بدست آید. برای جداسازی پارکینگ خودروها از ساختمان اداری، طراحان آندو را دور از هم قرار دادند وبا یک راهرو سرپوشیده (بعنوان سایه بان) آنها را به هم متصل نمودند. گذر از این راهرو همانند سفری از درون گلها، چمنزارها و درختان این ایالت است.
بدلیل تقاضای خریدار، چمنها و گیاهان بومی موجود در این محوطه، تداعی کننده مرغزارهای شمال تگزاس می باشد. فضای عمومی خارجی متشکل از قلوه سنگ، آبهای چشمه مانند و شمه ای از گیاهان سرزمینهای خشک همچون کاکتوس است. کاربرد ماسه سنگ تگزاس، فولاد وشیشه در ساخت محوطه و ساختمان، صحنه ای را بوجود آورده است که در هم آوایی کامل با رنگ و بافت ظریف منطقه است. خیابانها باریک و بدون جدول ساخته شده اند تا یادآور جاده های ایالت باشند و آب را به فضای سبز اطراف خود بازگردانند. چراغهای کنار خیابان بجای پایه بر روی درختان نصب شده اند و از بکار بردن اشیای فلزی تا حد امکان کاسته شده است. هر یک از اجزاء این طراحی به حفاظت از درختان و گیاهان موجود در این ناحیه تا سر حد امکان کمک می کنند و در بازسازی آب بند، تشکیل مجدد دریاچه ها، لایروبی و بازگرداندن ساکنین اطراف به این محل نقش بسزایی را بازی می کنند. در کنار تمام اینها، حدود 1000 اصله درخت نیز برای نسل آینده جنگل کاشته شده است.ادامه مطلب...
همه مردم بازگشایی افتتاح میدانی با فضای سبز و امکانات رفاهی را احیای دوباره شهر می دانند.
محققان معتقدند که تاسیس یک پارک زیبا و یا فضای سبز میدان ها مردم را تشویق به پیاده روی می کند و ارزش اراضی را بالا می برد و همچنین به صنعت توریسم رونق می بخشد. در واقع به گفته "رابرت پنتس" ساختن فضاهای سبز در شهر حس جامعه گرایی و داشتن زندگی مسالمت آمیز را در جامعه بالا می برد. امروزه شهرها از پوسته قبلی خود ،که مکانی کثیف و آلوده بودند و مردم سعی داشتند تا فرصتی پیش آید و از آنجا فرار کنند، بیرون آمده است و اکنون می بینیم که با استفاده از فضاهای آزاد شهری پارک ها و فضای سبز ساخته می شود که چهره شهر را بسیار شاداب و جذاب می کند و سطح امید را در جامعه شهرنشینی افزایش می دهد.
استفاده از مصالح
در هنگام استفاده از مصالح در محوطه سازی پارک ها و باغات نیاز به توجه تکنیکی در این خصوص وجود دارد. مثلا استفاده از کالار سیمان در پارک ها که امروزه رایج شده و بسیاری از جنبه های زیبا شناختی آنها را نابود ساخته است. زیرا سیمان از نظر ساختار بسیار ناپایدار است، هنگامی که اولین برف می بارد بسیار شاداب و پرطراوت به نظر می رسد اما پس از آن کیفیت خود را از دست می دهد. دومین مساله این است که برف سمبل پاکی و عفت است و این درحالی است که سیمان و بتون معنای وحشت و خشونت را به انسان القا می کند. بنابراین از سیمان و بتون می بایست در مکان هایی از پارک که در معرض دید نیستند مورد استفاده قرار گیرد. در مقابل سنگ نشان دهنده استحکام، وحدت و جاودانگی است. سنگ در بسیاری از ادیان مقدس است. مثلا در دین اسلام سنگ سیاهی که در کعبه زائرین ان را می بوسند و معتقدند که از بهشت آمده و در هنگام نزول از آسمان به رنگ سفید بوده اما در اثر گناهانی که بشر مرتکب شده سیاه شده است.
چکیده:
نشانه شناسی از دانش های نوینی است که اخیراً به حیطه پژوهش ها وارد گردیده است. در شهرسازی نیز استفاده از این دانش، کم و بیش باب گردیده است؛ زیرا نشانه شناسی می تواند به عنوان ابزاری کارآمد جهت تولید داده های کیفی از شهرها بپردازد. در این نوشتار ابتدا با مروری اولیه بر مفاهیم پایه نشانه شناسی و با استناد به مبانی نظری نشانه شناسی سوسور، شاخص های سوسور در نشانه شناسی دسته بندی می گردند. سپس به انواع نشانه شناسی از دیدگاه امبرتواکو پرداخته می شود، در انتهای این مرحله با توجه به پیشرفت های اخیر در زمینه پژوهش های معاصر و گستردگی آنها تقسیم بندی ششگانه ای معرفی می شود. در انتها ، برای هر یک از انواع نشانه شناسی تبیین شده به تعریف ، تحلیل مفاهیم سوسوری و در انتها به تفسیر شهرسازی آن، یا کاربرد هر نوع نشانه شناسی در شهرسازی پرداخته می شود.
کلمات کلیدی : شهرسازی – شهرشناسی – فردینان دوسوسور – نشانه شناسی
بیتا جمالپور / نشریه هنرهای زیبا / شماره 24
برای دریافت کامل مقاله به صورت PDF روی لینک زیر کلیک کنید:
شهر خاطره را می سازد و خاطره به شهر شکل می بخشد، خاطره ابزار جستجوی گذشته نیست، صحنه ای است برای به حال آمدن گذشته،صحنه ای است برای پیوند مجدد با محیط. خاطره تا عمیق ترین لایه ها را می کاود برای آنکه بتواند مکانی جدید در خاطره شهری را کشف کند، پاره های مجزا را کنار هم می چیند تا کارکردی مجدد بدانها بخشد، فراموش شده را نجات دهد و امیدها و آرزوهای سرکوب شده را از نو برهاند.
تنها در زمان حال است که خاطره خلاق و آفریننده حادث می شود،بر موضوع تاثیر می گذارد،آن را دگرگون می سازد و با این دگرگونی خود نیز دگرگون می شود. اکنون ما در شهرهایی قرار گرفته ایم که به چیزها اجازه نمی دهیم به ما نزدیک شوند و به زندگی ما قدم بگذارند. و این به معنای زوال قصه گویی است که با دگرگونی و مرگ خاطره اتفاق می افتد.
تجربه شهری، یعنی گم شدن و گم کردن خود در شهر به منظور رسیدن به ادراک هوشیارانه و موشکافانه از محیط شهری.تجربه شهری یعنی سرگردانی و پریشانی در فضاهای نا آشنا به منظور رسیدن به آشنایی و ادراک تصوری شهر که در شروع منطبق با تصاویر برداشت شده از فضاهای ناآشنا می باشد و در ادامه، این تصاویر را به صور خیالی تبدیل می کند.صوری که در اینجا مکان خود را می یابد و در آنجا و یا در جایی دیگر سبب آشنایی با فضاهای ناآشنا می گردد و ذهن را از پریشانی می رهاند. در این حالت شهر و خاطره، هزارتویی خواهند شد که در آن حرکت دایره ایی و نه خطی حاکم است، تصورات فراموش نمی شوند، بلکه مکان رجوع دائمی ذهن برای آشنا شدن با ناآشنا می گردند و لذت دارا بودن خاطره را ممکن می سازند.
دیگر اینکه، تجربه شهری جز با پرسه زدن در شهر ممکن نمی شود، پرسه زن در شهر می گردد، از هزار توی آن عبور می کند،شهر و فضاهای شهری را لمس کرده، آنها را بازبینی و وارسی می کند،نانوشته های شهر را از خلال تصاویر و تصورات آن بازخوانی می کند. پرسه زن شهر را با تمامی حواس خود در می یابد،زبری و نرمی،گرمی و سردی آن را لمس می کند،بوی شهر و فضاهای آن را استشمام می کند.همهمه و سکوت آنها را می شنود، مناظر شهری و پس زمینه های آنها را می بیند و بالاخره مزه شهر و فضاهای شهری را می چشد و آنها را مزمزه می کند، و شهری این چنین احساس شده را در خیال خود می نشاند و تصوری دیگرگونه از تصویر آن را در ذهن جای می دهد. فصل مشترک تصور پرسه زنان در شهر، خاطره جمعی را می سازد. شهر مملو از واقع و موهوم و خیال و واقعیت می گردد. و در لحظه ای که شهر چنین شود، می توان از وقوع زندگی شهری و حادثه های منبعث از این واقعه سخن گفت.
از نوشته های والتر بنیامین – برگرفته از وبلاگ چشم در تاریکی
در طراحی محیط، علاوه بر دانش، توانایی و الهام درونی، عواملی نیز از بیرون بر ذهن طراح و هنرمند اثر می گذارند.
در ایران، فرهنگ، تاریخ و عملکرد محیط از مهم ترین عوامل مؤثر بر اندیشه طراح و معمار در طراحی مناظر و چشم اندازهاست.
محیط زندگی علاوه براینکه محلی برای تخلیه هیجانات روحی مردم به شمار می رود، نشان دهنده گذشته وحال مردم یک جامعه است. در برخی منابع نیمه قرن چهارم، ازایرانیان به عنوان بنیانگذاران طراحی محیط و منظر یاد شده است که نشان می دهد از همان ابتدا، برای ساخت و زینت بخشی پردیس،ازاصولی استفاده می شد.
عواملی که امروزه بر ذهن و فکر طراح تأثیر می گذارند و موجب خلق طرحی زیبا و بدیع و ترکیبی منظم و تأثیرگذار می شوند ریشه در فرهنگ، تاریخ و نحوه استفاده از محیط دارند.
در بررسی دقیق طرح های اجرا شده در کشور، مشخص شده این عوامل در بیشتر طرح ها جایگاهی ندارد و اکثر طراحان تنها به جنبه های زیباسازی طرح توجه می کنند، درحالی که در حرکت به سمت توسعه پایدار و در طراحی اکوسیستم ها درنظر گرفتن این عوامل ضروری است.
از آنجا که نمای ساختمان ها و شکل چشم اندازها، از نشانه های فرهنگی هر جامعه و طرزتفکر مردم به شمار می آیند، نگاه یک تازه وارد به اطراف خود، در وهله اول با فرهنگ مردم آن جامعه گره می خورد. بنابراین ، عوامل فرهنگی اصلی ترین نقش را در طراحی محیط ایفا می کنند.
در بررسی دقیق طرح های اجرا شده در کشور، مشخص شده این عوامل در بیشتر طرح ها جایگاهی ندارد و اکثر طراحان تنها به جنبه های زیباسازی طرح توجه می کنند، درحالی که در حرکت به سمت توسعه پایدار و در طراحی اکوسیستم ها درنظر گرفتن این عوامل ضروری است.
از آنجا که نمای ساختمان ها و شکل چشم اندازها، از نشانه های فرهنگی هر جامعه و طرزتفکر مردم به شمار می آیند، نگاه یک تازه وارد به اطراف خود، در وهله اول با فرهنگ مردم آن جامعه گره می خورد. بنابراین ، عوامل فرهنگی اصلی ترین نقش را در طراحی محیط ایفا می کنند.
تشابه بین ۲ محیط از ۲ جامعه جدا از هم، گویای نزدیکی فرهنگ ۲ملت و درنهایت، نشان دهنده پیوستگی و نحوه نگرش و اندیشه آنهاست. خلاف این مطلب نیز صادق است. در جوامع مختلف، به دلیل تفاوت های فرهنگی، استفاده از اجزا و نحوه چیدمان و ساخت یک پردیس متفاوت است. برای مثال، شکل فانوس هایی که یک طراح ژاپنی در طرح خود به کار می برد، نمای کوچکی از معماری ساختمان های آن جامعه است. در ایران تأثیر سایر فرهنگ ها بر طرح پردیس در استفاده از سبک های مختلف شرقی و غربی دوره قاجاریه و ارتباط با سایر مملکت ها، بیشتر دیده می شود. برای مثال می توان ازباغ «دوشان تپه» در تهران نام برد که در زمان ناصرالدین شاه احداث شده است. در دوره پهلوی به دلیل ارتباط بیشتر، تغییرات بیشتری در طراحی محیط دیده می شود. این تأثیرات در ویلاسازی های آن زمان کاملاً مشخص است. هرچند در همین طرح ها هم فرهنگ ایرانی همچنان رنگ و لعاب خود را حفظ کرده است. محصور کردن وسایل مختلف برای محفوظ ماندن از دید دیگران، یکی از نشانه های چنین فرهنگی است.
بسیاری از ساختارهای یک جامعه از تاریخ، نشأت گرفته اند. شکل موجود جوامع، تاحدی تحت تأثیر تاریخ، اسطوره ها و نمادهای گذشته قرار گرفته است.
عوامل و سازه های فیزیکی محیط رانباید خشک و بی روح تصور کرد، چراکه این سازه ها ریشه در حالت ها و اندیشه های گذشتگان آن جامعه دارند. درحقیقت تاریخ، سیر تکامل فکری یک جامعه است که بر شکل سازه ها تأثیر می گذارد.
این سیر در ایران از باغ های تیموری تا باغ های صفویه و قاجاریه و حتی در طراحی طراحان امروزی دیده می شود. در این روند، هردوره از دوره قبل خود تأثیر گرفته و آن را تکمیل کرده است. طراحی و نحوه چیدمان اجزا نیز باید به گونه ای باشد تا افرادی که از آن محیط استفاده می کنند، به راحتی به همه امکانات، دسترسی داشته باشند.
اگر در معماری چشم اندازها اصولی به کار گرفته شده باشد، در نگاهی دقیق، به راحتی می توان از طرز قرارگرفتن اجزا به شغل، سن و وضعیت جسمی استفاده کنندگان آن پی برد، چراکه به احتیاجات روحی، روانی و جسمی کاربران در آن طرح توجه شده است.توجه به این نکات، نیازمند بررسی جامعه شناسانه، وضعیت جسمی و شغل استفاده کنندگان هر محیط دارد و به تدوین اهداف احداث فضای سبز کمک می کند.
به موازات گذشت زمان و تغییر افکار عمومی، عوامل مؤثر بر فرهنگ، بر سازه های هر جامعه تأثیر می گذارد. طرح چند قرن قبل با طرح امروزی به لحاظ روش اجرا و نحوه چیدمان اجزا متفاوت است و این تفاوت ها ناشی از فرهنگ حاکم بر آن زمان و تاریخ آن جامعه است. طراحان برای خلق طرحی ماندگار و بدیع باید به شناسایی جامعه و ابعاد فرهنگی هر جامعه بپردازند، چراکه طرحی موفق است که درآن به زمینه های فرهنگی و جامعه شناسی بطن جامعه توجه شده باشد.
دکتر جعفر محمدی – روزنامه کیهان – به نقل از نشریه «شهرداریها» ، شماره 82
مدیر اداره مبلمان شهری سازمان زیباسازی گفت: مبلمان شهری در تهران نیازمند ساماندهی و زیباسازی است و با توجه بیشتر به مبلمان شهری می توان بسیاری از مشکلات اجتماعی،فرهنگی و حتی ترافیکی را حل کرد.
مهندس سید رضا لاهیجی خاطرنشان کرد: در طول سالهای گذشته مناطق شهرداری بر اساس سطح توانایی خود و نیازهای شهری اقدام به تهیه انواع مبلمان شهری می نموده اند و کمتر در این مورد مطالعه و تحقیقی صورت می گرفته است که این امر، وضعیت نابسامان امروزی را بوجود آورده است.
وی افزود: سازمان زیباسازی علیرغم کمبودها و محدودیت های گسترده در زمینه های نیروی انسانی، امکانات و ... در تلاش است با هماهنگی با برخی از معاونت های شهرداری ، فعالیت های مناطق را در این زمینه هماهنگ، هدفمند و باپشتوانه علمی همراه سازد تا در آینده وضعیت فعلی مبلمان شهری ساماندهی گردد.
مدیراداره مبلمان شهری سازمان زیباسازی شهرداری تهران یادآور شد: این سازمان بررسی ها و مطالعات زیادی را در این خصوص انجام داده است و بسیاری از نابسامانی های این حوزه را شناسایی کرده است ، بطور مثال در خیابان ولی عصر که حتی جزء بزرگترین خیابان های دنیا است ۱۷ نوع ایستگاه اتوبوس وجود دارد که به خوبی بیانگر وضعیت فعلی است.
وی افزود:ایستگاه های مخصوصی متناسب با خصوصیات این خیابان طراحی و ساخته شده است که از جنس شیشه و استیل است و می تواند در کنار پیاده راه سازی ۲۰ کیلومتری ،چهره مناسبی را به این خیابان مهم پایتخت بدهد.
مهندس لاهیجی تصریح کرد:مبلمان شهری موضوع بسیار گسترده ای است که با حدود ۱۰۰ عنوان ، بیش از هزاران نوع محصول دارد که نمونه های آن را می توان در زمین های بازی،نشیمن های شهری ،چراغها و سایر سازه های شهری مشاهده کرد.
وی با اشاره به اینکه توجه به مقوله مبلمان شهری در برنامه های سایر کلانشهرهای بزرگ دنیا نیز امری متداول و بدیهی است اضافه کرد: در شهر برلین، مسئولین شهری توانسته اند با زیباسازی مبلمان شهری خود ضمن زیبا کردن چهره شهر، میزان بروز خشونت ها،اعتیاد و سایر ناهنجاری های اجتماعی راکاهش دهند.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: چهره نازیبای شهری، ذهن وروحیات شهروندان را نیز زشت و خشن می کند و بر روحیه آنان تأثیر مستقیم می گذارد چراکه بیشتر وقت روزانه شهروندان در محیط های شهری می گذرد.
مدیر اداره مبلمان شهری سازمان زیباسازی تأکید کرد: طراحی مناسب مبلمان شهری در تهران می تواند بر کاهش ترافیک شهر نیز تأثیر بگذارد بطوریکه وقتی فضای شهری مطلوب باشد مردم تنها به صرف اوقات خود در منازل توجه ندارند و پس از گذران امور جاری به قصد رسیدن به منازل حرکت نمی کنند که به این ترتیب ترافیک شهر در ساعات مختلف توزیع می گردد.
وی افزود:مردم در این زمینه باید توقع خود را از سازمانهای متولی بالا برده و زیبایی چهره شهر خود را از مدیران شهری طلب کنند و مدیران شهری نیز باید با ایجاد هماهنگی توجه بیشتری را به این موضوع بنمایند .
منبع : سایت آفتاب
