با آغاز شهرنشینی و از سویی جریان اصلاحات ارضی در ایران هرچند اقتصاد به شیوه معیشتی خانواده ادامه داشت , مهاجرت روستاییان به شهرها سرعت گرفت . به طوری که 50 درصد مهاجران برای کار به تهران رفتند و جذب کارهای ساختمانی و خدماتی در شهر می شدند که این روند خود در افزایش جمعیت شهری , بی انگیزگی حضور در روستا و دگرگونی هویت مهاجران تاثیر گذار بود و مهاجران را هرچه بیشتر با اصالت , زادبوم و کارهای کشاورزی بیگانه می کرد و گسست شغلی , فرهنگی و اجتماعی را دامن می زد .  

دگرگونی های صنعتی , شهرنشینی مدرن چهره جدیدی از خود به جای گذاشت , به طوری که امروزه شهرهای قدیمی , روستاییان زیادی را در خود جای می دهند و بزرگتر و بزرگتر می شوند . شاید اگر در 4 دهه گذشته شهرنشینی , تفاوت درآمد روستایی و شهری , جذابیت زرق و برق زندگی شهری , روستاییان را به شهر ها سوق می داد , امروزه علاوه بر موارد یاد شده ناهمسانی امکانات شهرستانهای کوچک نسبت به کلان شهر ها , عدم تمرکز زدایی از شهرهای بزرگ و نیاز به بهره مندی از خدمات مختلفی چون خدمات درمانی , تجاری و علمی , توجه مردم را به سوی شهر های بزرگ جلب می کند که ما شاهد توسعه جمعیتی شهر های قدیمی هستیم . از این رو از آغاز شهر نشینی در ایران با 2 نوع جریان مهاجرت , یعنی مهاجرت از روستا ها به شهر ها ومهاجرت از شهر های کوچک به کلان شهر ها روبرو بوده ایم که در اصطلاح اکولوژی شهری , هجوم (Invasion) به شهر های بزرگ را شاهد بوده ایم که در ادامه , تغییرات دیگری را چون توالی , تراکم , جدایی را نیز در سیستم اکولوژی شهری به همراه داشته که در جای خود قابل بحث و بررسی است .

ادامه مطلب...

مقدمه

برای ملیونها فقیر ساکن در کشور های در حال توسعه ,مناطق شهری همواره وسیله ای برای بهبود کیفیت زندگی و محیط میباشد. این موضوع همراه با بدتر شدن شرایط زندگی در مناطق روستایی , جریان قابل ملاحظه ای از مهاجرت از روستا به شهر را به ویژه در سه دهه گذشته به وجود امده است. مسائل و مشکلاتی که مهاجران شهری با ان رو به رو هستند,در زمان ها و شرایط مختلف متفاوت است.ولی اولین و پیچیده ترین مشکلی که از بدو ورود به شهر و تا مدت زمان طولانی با ان مواجه هستند ,دسترسی به مسکن مناسب است.

از دهه1960 ,رشد بی سابقه شهرنشینی افزایش فقر و تشدید مساله مسکن در اغلب شهر های کشور های جهان سوم توجه ویژه ی سازمان های دولتی و غیر دولتی را به این مساله و مشکل شهری معطوف نمود.  فقر کاملا بر توسعه بین المللی قرن بیست و یکم تاثیر گذاشته و بیشتر مناطق شهر نشین جهان را متاثر کرده است.و با بی تفاوتی سازمان های مختلف دولتی پیچیده تر خواهد شد.انها عقیده دارند که هجوم گروههای مهاجر روستایی و سکونت غیر مجاز در اراضی شهری یک زیان اجتماعی است و بایستی ان ها را از بین برد و ریشه کن کرد.  (هادیزاده بزاز- مریم، حاشیه نشینی ) و راه کارهای ساماندهی آن در جهان)، شهرداری مشهد، 1382)

 حاشیه نشینان به کسی گفته می‌شود که در شهر سکونت دارد ولی به علل گوناگون نتوانسته است جذب نظام اقتصادی شهر شود واز خدمات شهری استفاده نماید.حاشیه نشینی عبارت است از وضع زندگی تمام کسانی که در جامعه شهری ساکنند ولی از نظر درآمد، بهره‌گیری از امکانات و خدمات در شرایط نامطلوبی به سر می‌برند. (شهرداری منطقه 1 مشهد . سازمان ساماندهی حاشیه شهر)  در واقع کلیه‌ی کسانی که از حالت تولیدی گذشته خود بیرون آمده و به صورت مازاد نیروی انسانی در حاشیه شهرها سکنی می‌گزینند. حاشیه ، فرهنگ مخصوص به خود دارد و این فرهنگ یک شوه‌ی زندگی است. فرهنگ حاشیه نشینی بازتاب شیوه زندگی طبقات پایین اجتماع است که معمولاً فرهنگ فقر شناخته می‌شود. تقریبا اکثر کشورهای جهان اعم از پیشرفته یا عقب نگه داشته شده دوره هایی از حاشیه نشینی را در شهرهای  خود تجربه کرده‌اند اما مشکل اصلی در کشورهای جهان سوم نهفته است. مثلاَ در هند جمعیت زاغه نشین شهرهای این کشور چیزی بین 30 تا 50 درصد کل ساکنین آنهاست و یا اینکه بیش از 24 هزار واحد مسکونی رو به ویرانی در نواحی حاشیه نشین شهرهای ترکیه وجود دارد. در حدود 54 درصد جمعیت شهر آنکارا در مناطق حاشیه ای شهر با استاندارد پایین زندگی می‌کنند. شهر بغداد در حدود 60 هزار نفر و شهر بصره 20 هزار نفر حاشیه نشین دارند. قسمت اعظم جمعیت شهر مکزیک در مناطق حاشیه‌ای زندگی می‌کنند.

دریافت کامل مقاله

موقعیت جغرافیائی و جمعیتی شهر کرج :

  شهر کرج با وسعت  162  کیلومتر مربع در  35  کیلومتری غرب تهران و در دامنه جنوبی رشته کوههای البرز واقع است این شهر از شمال به استان مازندران و  از  جنوب به شهرستان شهریار  و  استان مرکزی ، از غرب به شهرستان ساوجبلاغ و قزوین  و از شرق به تهران و شمیرانات محدود استبرخورداری از  اختلاف  ارتفاع قابل  توجه  بین نقاط  مرتفع  و  نقاط پست ، وجود پوشش گیاهی متنوع ، وجود 155 گونه پرنده از چهل خانواده پرنده ، 25  گونه پستاندار حیات وحش ، بارندگی سالیانه به میزان 300 میلیمتر ، وجود  جویبارها  و  چشمه سارهای زیبا  که  نهایتآ رودخانه جذاب کرج  را تشکیل میدهند ، سد زیبای امیرکبیر ، منطقه حفاظت شده البرز ، گونه های متنوع و  وسیع گیاهی و جانوری که درنوع خودبسیارارزشمند میباشد زمینه بسیار مناسبی برای جلب سیاحان و گردشگران داخل و خارج می باشد .

ادامه مطلب...

پایتخت 220 ساله کشور در دامنه جنوبی رشته کوههای البرز(با متوسط متر 1190 ارتفاع از سطح دریا) قرار گرفته و مساحت آن  594 کیلومتر(مناطق 22 گانه مصوب شورای شهر ) که با حریم آن قریب دو هزار کیلومتر مربع مساحت و 8 میلیون نفر (به همراه شهرهای اقماری آن قریب 12 میلیون نفر) جمعیت دارد و دمای سال 83 تهران بین 7- تا 39.4 + درجه (میانگین ماهانه حداکثر 27 و حداقل 0.1 درجه) و بارندگی سالانه میلیمتر316 بوده و قریب 11.5% جمعیت کشور، 24% جمعیت با تحصیل عالی کشور، 26% تولید ناخالص ملی، 14% بودجه عمرانی کشور، 26.5% بودجه جاری دولت، 38% امکانات فرهنگی و آموزشی و 26% امکانات درمانی کشور در این کلان شهر می باشد و توسعه بی رویه و ناهمگون آن فراتر از برنامه های مصوب و خارج از توزیع عادلانه امکانات و منابع کشور می باشد. (مرجع آماری سالنامه سال 83 استان تهران – سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران) تهران بزرگترین و مهمترین شهر ایران و یکی از شهرهای بزرگ دنیاست.

ادامه مطلب...

کیش تا سال 23 هجرت هنوز تسلیم عربها نشده بود. اما جزایر خلیج فارس و (منجمله کیش) چون در مسیر حمله های درائی عرب ها به فارس و کرمان قرارداشتند. طبعاً قبل از رسیدن و حمله عرب ها  به ایالت فارس مورد هجوم آن ها قرار گرفتند و بدبختانه حکامی جابر به توسط آنها بر آن گمارده شدند. اولین حاکم از جانب عرب ها فردی از قبیله ی عبدا... قیس بود،  می گویند نام جزیره متأخذ از نام اولین حاکم اسلامی آن قیس است که بعدها به کیش تبدیل شد.  البته قبل از دوره ی اسلامی و در طول تاریخ، جزیره کیش در متون مورخان بیگانه نام های دیگری داشت. مثلاً در سده ی دوم میلادی، نام کیش در نوشته های مورخان کامینانه به یونانی آریانوس یا آرین و بالاخره جزیره ی ونوس و در زمان اسکندر جزیره ی مرکور، خمین یا خن آمده است. اما مورخان ایرانی نام آن را به صوت کیان، کیس، گیس، قیس و حتی برخی به اشتباه قشم نوشته اند. در نیمه ی نخست قرن اول هجری که زمان جنگ ها و شورش ها و قیام های ایرانیان علیه اعراب در شهرهای جنوبی و غربی ایران بود، کیش در رهگذار جنبش های تند قیام های مزبور، دچار بحران های شدید گردید و فعالیت بازرگانی و رونق گذشته خود را از دست داد. 

در دوره صفاریان، به ویژه در دوران آل بویه ( اولین حکومت ایرانیان بعد از دوره ی تسلط اعراب ) که قلمرو آنان با وسعت حدود 5/2 میلیون کیلومتر مربع و بغداد مقر خلفای عباسی را نیز زیر نفوذ خود داشت و  هم چنین در دوره ی سلاطین سلجوقی که دوره ی رونق و ارتقاء فرهنگ، دانش، رفاه و شکوفائی تجارت، به خصوص تجارت دریائی بود. کیش این نگین خلیج فارس دوباره رونق خود را بازیافت و در دوره اتابکان فارس و ملک شاه سلجوقی، در سده های ششم و هفتم، با قدرتی که اینان درسیاست و کشورداری، به ویژه در فارس، کرمان و خلیج فارس داشتند، کیش به موقعیت واقعی خود رسید. این موقعیت بعد از هجوم مغولان به ایران نیز، به علت درایت وزرای ایرانی آنها کم و بیش حفظ شد و رونق تجارت در آن باقی ماند.ادامه مطلب...

امروزه پست مدرنیسم در تمام رشته‌ها به جنبشی فراگیر و همه‌جایی تبدیل شده است و ما، چه بخواهیم و چه نخواهیم، به حوزه‌ای وارد شده‌ایم که با دوره‌های پیشین تفاوت ماهوی و معنایی بسیار زیادی دارد. نمونه‌ای از این تفاوت‌ها در حوزه اندیشه عبارتند از: نفی فراورایت‌ها، نفی‌انسان‌گرایی و نفی هرگونه واقعیت ثابت و حقیقت مطلق. در تمام این اندیشه‌ها یک موضوع مشترک به چشم می‌خورد: نفی معنا و ناتوانی در به بیان درآوردن معنا و درک کامل از حقیقت.

تأثیر جنبش پست مدرن بر شهرسازی معاصر بسیار مشهود است. در حقیقت، بخش اعظمی از پیشرفت شهرسازی پست مدرن حاصل تغییر نگره‌ها و اندیشه‌ها و مبانی نظری است. بحث حاضر به دنبال برشمردن و بازخوانی ریشه‌ها و پایه‌های این تفکر در شهر و شهرسازی است. آنچه در پی آن هستیم، این است که هستی‌شناسی و معناشناسی شهر در گذار به فلسفه پست مدرن چه قبض و بسطی به خود دیده و نگرش‌های معناشناختی در عصر پست مدرن دستخوش چه تغییراتی شده‌اند.

آنچه مدرنیسم در شهر و شهرسازی از خود به جای گذاشت، توسط پست مدرنیست‌ها با انتقاد جدی روبرو شد. اگرچه این انتقادات تا حدودی به خاطر عوارض ناخواسته و پدید آمده مدرنیته بود، اما از نحوه برخورد کاملا متفاوت این دو نگرش سرچشمه می‌گرفت.

این انتقادات اگرچه در اواسط قرن بیستم توسط متفکرینی چون هایدگر، ویتگنشتاین و … در فلسفه و افرادی چون ونتوری، کان، جنکس و …. در شهرسازی عنوان شد و ماهیت مدرنیته و اصول و مبانی آن به طور جدی با انتقادات و پرسش‌های فراوان روبه‌رو شد، اما این اندیشمندان هیچ‌گاه لفظ و نام پست‌مدرن را به کار نبردند و در حقیقت، آنها پست‌مدرن‌های اولیه‌ای بودند که تنها در لفظ «پست» با متفکرینی چون دریدا، بودریار و آیزتمن مشترک بودند. آنها در گذار از مدرن ما را با بازگشتی به دوران قبل از مدرنیته روبه‌رو می‌کردند؛ و لذا نمی‌توان نام پست‌مدرن بر آنها نهاد. همین تزلزل ساختاری باعث شد که پست‌مدرنیسم متقدم (عصر گذار از مدرنیته) به سرعت عرصه را برای گرایش‌های جدید و متأخرتر پست‌مدرنیستی که حاوی فلسفه‌ای مشخص‌تر و مترقی‌تر نسبت به فلسفه مدرن بودند، خالی کند.

دریافت کامل مقاله به صورت pdf 

شهر یکی از عناصر تقسیمات کشوری است که به موجب ماده 4 قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری مصوب 15 تیر 1362 بدین شرح تعریف شده است:

 تعریف شهر:

شهر محلی است با حدود قانونی که در محدوده جغرافیایی بخش  واقع شده  و از نظر بافت ساختمانی , اشتغال و سایر عوامل دارای سیمایی با ویژ گیهای خاص خود بوده , به طوری که اکثریت ساکنان دایمی ان در مشاغل کسب تجارت ,صنعت, کشاورزی, خدمات و فعالیتهای اداری اشتغال داشته و در زمینه خدمات شهری از خود کفایی نسبی بر خوردار باشد و کانون مبادلات اجتماعی , اقتصادی , فرهنگی . سیاسی حوزه جذب نفوذ پیرامون خود بوده و حداقل دارای ده هزار نفر جمعیت باشد.

تعریف جامعی از شهر که بتواند شامل کلیه شهرهای جهان باشد , مشکل است چرا که شهرها به سیستمهای اقتصادی و اجتماعی همسان وابسته نبوده و نکات مشترکی بین انها وجود ندارد  تا مبنایی برای تعریف عام شمول شهرها باشد بنابراین جغرافیدانان هر یک بشم خویش تعریفی از شهر کرده اند:ادامه مطلب...