انجمن های شهر به عنوان یک نهاد مدنی با نظر به اینکه بتوانند نظام مدیریت شهرها را به عهده بگیرند بنا گذاشته شدند. با گذشت زمان مردم به این موضوع پی بردن که انجمن نه تنها محلی برای تجلی آرای عمومی نیست بلکه پایگاهی است تا دولتهای قاجار و پهلوی در پشت دژ آن به سیاست های خود در شهرها وجه قانونی بدهد. از سال 1284 تا 1357 خورشیدی شما می توانید 4 قانون انجمنها را ببینید.پیامدهای اشتباه این قوانین و سیاست های خارجی دولت پهلوی ،هر دو سبب شد تا شهر های ایران بدون زیر ساخت های لازم پذیرای هزاران هزار روستا نشینانی باشد که با تفکر زندگی بهتر به سوی شهرها آمدند. بعد پیروزی انقلاب اسلامی سیاست های انجمن ها با نام شوراهای اسلامی پیگیری شد و به گونه ای که امروزه شوراها به عنوان یک نهاد قانونی و نظارتی مهم در شهرها بر فعالیت مدیران شهری نظارت می کند .
در این مقاله تلاش بر آن است تا این سیر 100 ساله به طور کامل معرفی و تفاوت ها و شباهت هایی را که میان انجمن ها و شوراهای اسلامی وجود دارد معرفی گردد .
برای دریافت کل مقاله روی لینک زیر کلیک کنید:
http://www.esnips.com/nsdoc/fcaf47f3-447c-41bb-9c28-3e7fce0531a9/?action=forceDL
در هیچ جای دنیا شهرداری ها بنگاه اقتصادی نیستند که نگران دخل و خرج خود باشند و درآمد ثابت و مکفی دارند در حالی که در شهرهای ایران به خصوص تهران منابع مالی محدود است و شهرها از مالیات بهره ای نمی برند و کمک های دولت در یک بوروکراسی پیچیده دیر به شهرها اختصاص می یابد و یا اصلا اختصاص نمی یابد.
دکتر نوید سعیدی رضوانی، استاد شهرسازی در گفت وگو با مهر با بیان اینکه دولت به علت حضور تمامی نهادهایش در تهران موظف است قسمتی از هزینه های شهر را تقبل کند گفت: شورای شهرها و شهرداری ها باید اختصاص مالیات های شهر به شهرداری را دنبال کنند در حالی که شهروندان وقتی بدانند که مالیات در شهر خودشان مصرف می شود راحت تر مالیات می پردازند.
عضو هیات علمی گروه های معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد با اشاره به اینکه در قانون شهرداری ها مصوب ۱۳۳۴ به این مسئله توجه شده بود که فعالیت های خدماتی شهر بر عهده شهرداری و وظایف امنیتی و سیاسی بر عهده دولت است، افزود: خدمات محلی باید در اختیار شهرداری ها باشد که در قانون ۳۴ گستره وسیعی داشت که به تدریج با انتقال این وظایف به نهادهای دیگر از وظایف شهرداری ها و به تبع آن از اختیارات آنها کاسته شد.
وی با اشاره به اینکه ذات شهرداری مصوب در قانون ۳۴ تفاوت عمده ای با وظایف شهرداری ها در نقاط دیگر دنیا نداشت تاکید کرد: به دلیل افزایش درآمدهای نفتی و میل دولت به تمرکز گرایی و آموزش ندیدن شهرداری ها و اشکالاتی که در سیستم وجود داشت دولت این وظایف را از شهرداری ها به نهادهای مرتبط به خود منتقل کرد. ادامه مطلب...
مطالعات نشان می دهد که دیدگاه ها و برنامه های مهار مهاجرت روستا- شهری «شهر بسته»، تمرکززدایی و مهاجرت معکوس «اسکان مجدد» هر روز ناکارآمدی اش نمایان تر می شود و روز به روز بیشتر اجتناب ناپذیر بودن رشد شهری درک می شود، به خصوص آنکه در عرصه جهانی شدن و فشردگی زمان و مکان این رشد در خدمت بازتولید سرمایه داری قرار گرفته است و در شرایط پیوستگی عملکردی- کارکردی فضاها به هم، کلانشهرها در نوک بردار ادغام در بازار جهانی قرار گرفته اند و سرمایه داری برای بازتولید بیشتر، اجتماعات کلان شهری را در خدمت می گیرد. بنابراین از شهرنشینی رو به رشد و فراگیر گریزی نیست.
مساله این است که این رشد فراگیر همراه با چالش های جدی، اجتماعی- کالبدی، اقتصادی و فرهنگی و زیست محیطی است. سال ها است اجماع فکری کارشناسانه یی برای چاره اندیشی حل مسائل زندگی شهرنشینی را در کارآمدی مدیریت شهری نشانه رفته است. به عبارتی رهیافت ها و روش های برون رفت از ناپایداری شهرنشینی وابسته به ظرفیت سازی و توانمند بودن مدیریت شهری است. ادامه مطلب...
وجود شوراها یا گروه های کار جنبه اجتناب ناپذیر زندگی امروزی است و چون با هدف های گوناگونی ایجاد می شوند، طبعا با چالش های گوناگون نیز مواجه خواهند بود، بایستی توجه داشت که تلاش های گروهی و شوراها می توانند ابعاد وجودی مثبت یا منفی در افراد بروز دهند، همچنین فعالیت ها، تعامل ها، عواطف و نگرش ها نیز مانند سایر سیستم های اجتماعی در شورا نیز نقش دارند، شوراها و ساختارهای همانند و همچنین عملکرد و نتایج آنها یکی از مباحث اصلی جامعه می باشد.
تجزیه و تحلیل عملکرد شوراها در واقع چراغ ادامه راه می باشد که البته در کشور، به شیوه های علمی کمتر مشاهده شده است و این از معقولاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد و عوامل موثر در پویایی آن بررسی گردد، به اعتقاد من عوامل زیر می توانند مورد توجه باشند:
الف) توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی:
اغلب مطالعات نشان می دهد که وضعیت اجتماعی و اقتصادی بالاتر به طور مستقیم با مشارکت گسترده تر شهروندان همراه است.
ب) احساس تهدید منافع در شهروندان:
بسیاری از شهروندان دریافته اند که منافع خاص آنها به طور مستقیم مورد تهدید واقع شده است و این احساس خطر سبب عمل دستجمعی و گروهی شهروندان گردیده است.
ج) پیچیدگی فزاینده زندگی:
اژ اساسی ترین محرکه مشارکت عمومی است و پیچیدگی روزافزون زندگی خصوصا در عملکرد شهری این امر را مطرح ساخته است که فعالیت و ترجیحات جامعه به طور مداوم در حال پیچیده تر شدن است و این امر ابداع ابزارهای ارتباطی و سازمانی را برای برخورد با این موقعیت های پیچیده ضروری ساخته است. ادامه مطلب...
تحقق رویکرد شهروند مداری در مدیریت شهری ایران و از جمله تهران مستلزم «اصلاح ساختار مدیریت شهری» و عینیت بخشی به مشارکت شهروندان علاوه بر انتخاب اعضای شورای شهر، حداقل در تعیین و اولویت بندی نیازهای شهروندان، تهیه و طرح ها و برنامه های توسعه شهری، اطلاع رسانی طرح ها و برنامه های توسعه شهری، نظارت در اجرای طرح ها، برنامه ها و پروژه ها و پاسخگویی مدیران شهری است. به عبارت دیگر، حوزه های شهروندی و مشارکت شهروندان در امور شهری را می توان به انتخاب مدیران شهری، شناسایی و اولویت بندی نیازها، برنامه ریزی برای رفع یا تامین نیازها، مشارکت در اجرا و نظارت و پاسخگویی نهادینه و برنامه ریزی شده تقسیم کرد.
در این خصوص، محلات نقش و اهمیت ویژه ای دارند. محلات شهری کانون و کارگاه مدیریت و برنامه ریزی مشارکت هستند، چرا که کوچکترین واحد سازمان فضایی در تقسیمات سازمان فضایی شهر تهران محسوب می گردند و بیشترین انسجام اجتماعی و مکانی در بین سایر رده های سازمان فضایی شهر را دارا هستند. البته حوزه و سطوح مشارکت شهروندان در این خصوص همانطور که قبلا عرض کردم، بستگی به شرایط محلی و زمانی دارد. این نظام می تواند از واگذاری کلیه امور محله ای به شهروندان و تشکل های محلی بر محور شورای محله تا نظام مشارکتی بر محور شهرداری متغیر باشد. اما در یک نظام بینابین، می توان پیشبرد امور محله ای بر محور شورای محله و مشارکت شهروندان محلات در یک «خانه محله» با حضور و نظارت مستمر یک نماینده تام الاختیار شهرداری و نمایندگان سایر عناصر محلی دولت مرکزی را مورد توجه و بررسی قرار داد. بدیهی است که جهت تحقق این الگوی مدیریت محله ای قبل از هر چیز باید زمینه های لازم سیاسی - حقوقی (قانونی) فراهم گردد.ادامه مطلب...
شوراها برای انجام خواسته ها و مطالبات شهروندان ابزارهای قانونی لازم را در اختیار ندارند و به همین دلیل اعضای شورا متوسل به شیوه هایی مثل کدخدامنشی می شوند.
در حالی که با توجه به تجربه ۹ ساله تشکیل شوراها می توان تغییرات و اصلاحات مطلوب و تاثیرگذاری در قانون ایجاد و زمینه فعالیت مثمرثمرتر شوراها را فراهم کرد. به عنوان نمونه شوراها با توجه به قانون منحصراً در حیطه شهرداری ها و وظایف آنها می توانند دخالت کنند چرا که براساس قانون وظیفه اصلی شوراها قانونگذاری و برنامه ریزی، عزل و نصب شهردار، تصویب بودجه شهرداری و نظارت بر امور شهرداری است، در حالی که اداره یک شهر و ایجاد آبادانی و توسعه همه جانبه در گرو تاثیرگذاری بیشتر شوراها و همکاری و نظارت بر سایر سازمان ها و نهادهایی است که وظایفی مربوط به امور اجرایی شهر دارند.
حال چگونه می توان از شوراها انتظار معجزه داشت چرا که انجام امور شهری منحصراً برعهده شهرداری ها نیست. این بحث تبیین کننده ضرورت ایجاد مدیریت واحد شهری است. تلقی بسیاری از مدیریت واحد شهری سلطه بی حد و حصر شوراها بر نهادها و سازمان های مختلف است، در حالی که مراد و منظور از مدیریت واحد، ایجاد انسجام و ثبات در تصمیم گیری های مربوط به شهر و برنامه ریزی بلندمدت برای توسعه پایدار است، ولی با توجه به اینکه شوراها پارلمان های شهری محسوب شده و مستقیماً از طرف مردم انتخاب می شوند، می توانند در رأس مدیریت واحد شهری قرار گیرند.ادامه مطلب...
چکیده
تهیه و تدوین برنامه های توسعه شهری در جهان و ایران با مفهوم امروزی از قدمت زیادی برخودار نیست ولی تلاش های انجام گرفته در این خصوص به زمان های گذشته باز می گردد، نخستین تلاش هایی که به نوعی در راستای نظم دهی به سکونتگاه انسانی بوده است که اولین سرچشمه های تدوین برنامه توسعه را فراهم نموده است.
در یک تقسیم بندی عمده می توان 4 مرحله زیر را برای سیر تحول طرح های توسعه شهری در جهان برشمرد.
مرحله نخست (سال های 1800 تا 1900 میلادی) شکل گیری ایده آرمان شهری برای رفع مشکلات شهروندان ارائه می شود.
مرحله دوم (سال های 1900 لغایت 1950 میلادی) با تهیه طرح توسعه برای شهرهای اروپایی همچون آمستردام، پاریس و لندن، نخستین تفکرات مبتنی بر برنامه ریزی به وجود می آید.
مرحله سوم (سال های 1950 تا 1970) شکل گیری و تدوین منشور آتن وتوجه به استانداردهای کمی زندگی شهری.
مرحله چهارم (1970 به بعد) توجه به جنبه های غیر کالبدی شهرها و ایجاد نگرش های جدید در برنامه ریزی توسعه شهری.
بررسی سیرتحول مطالعات طرح های توسعه شهری در ایران در یک طبقه بندی کلی 3 مقطع تاریخی زیر را بیان می کند:
مرحله اول: قبل از اسلام و دوران باستان با شکل گیری مجموعه های باشکوه و عظیم همچون چغازنبیل ـ تخت جمشید ـ جندی شاپور و ....
مرحله دوم: بعد از اسلام تا مشروطیت رونق شهرنشینی با گسترش هنر دوران اسلامی و معماری باشکوه در مساجد بازارها و ایجاد شهرهای پررونق مثل سمرقند، بخارا، اصفهان و...
مرحله سوم: دوران معاصر، با ورود اتومبیل به شهرهای گور و تغییر ساختار قضایی شهرها با شکل گیری خیابان های عریض و تهیه اولین طرح های توسعه شهری از دهه 1340 شمسی به بعد.
