با توجه به عصرماشین ودرنظرگرفتن نیازهای جوامع شهری دردوران پس از انقلاب صنعتی ، ((لوکوربوزیه)) طرحی را دررابطه با ساخت شهرها درسال 1922 ارائه داد.درطرح لوکوربوزیه، بخش مرکزی شهرپاسخگوی مناسبی جهت تراکم ترافیک شهر بشمار می رود وجابجایی مردم را میسر می سازد که درآن فضای سبز وفضای باز به اندازه کافی است. وی طرح خود را برای یک شهر پرجمعیت ارائه داده است.جمعیتی که یا درشهر زندگی کرده ودرهمان جا کار می کنند ویا ساکنین حومه ها بوده که دربیرون شهر کار می کنند وبالاخره کسانی که درشهر کار کرده ولی بیرون شهرها زندگی می کنند.
شهر یک مرکز تجاری محسوب می شود وبایستی نقشهای خود را درفضای فشرده ومتراکم ایفا کند. دراین طرح به سبب نیاز فراوان به هوای تازه ،فضای بازبه میزان کافی تعبیه شده وتوسعه عمودی شهر نیز درقسمتی ازآن دارای اهمیت خاصی است.
درطرح لوکوربوزیه با توجه به سیستم ترافیک سه نوع راه دیده می شود:
راههای مخصوص تمرکز ترافیک سنگین وپخش کالا
شبکه ای از خیابانهای اصلی
پلهای محکم
دراین طرح یک سیستم خط آهن نیز جهت شهر درنظرگرفته شده وهمه خطوط آهن نیز به ایستگاه مرکزی درقلب شهر منتهی می شود. دراطراف ایستگاه دریک پارک بزرگ، ساختمانهای اداری چند طبقه قرارگرفته است وفروشگاهها ومغازه ها نیزدرهمین محل فعالیت دارند.درمجاورت این منطقه ساختمانهای عمومی وادارات دولتی قراردارند .پس از آن پارک دیگری استقرار می یابد که جهت توسعه های بعدی مرکز شهر درنظرگرفته شده است ، وبیشتر به صورت مساکن چند طبقه است . منطقه صنعتی شهر وایستگاه کالاها بوسیله فضاهای سبز وزمینهای باز ازشهر جدا می شوند.
درطرح لوکوربوزیه، تراکم جمعیت درقسمتهای مسکونی 3000 نفر درهکتار درنظرگرفته شده که فقط 5% ازسطح کل زمین ناحیه ای را که درمیان فضای باز طراحی شده، اشغال می نماید. آپارتمانهای مسکونی 8 طبقه نیز، با تراکم 300 نفر درهکتار درنظرگرفته شده اند.
نویسنده : محسن سورگی
منبع : سایت همکلاسی
پتریک گدس ، اجتماعات انسانی را به دیده زیست شناسی دید که به مطالعه تمام پدیده های زندگی توجه دارد. این محقق در سال 1915، برای اولین بار شهرهای بزرگ دنیا را مورد مطالعه قرارداد و درکتاب تحقیقی خود به نام ((تکامل تدریجی شهرها )) ، ازمسائل ، مشکلات وآینده آنها سخن گفت . پاتریک گدس یکی ازپیشروان ناحیه بندیهای علمی وبرنامه ریزیهای ناحیه ای است که عنوان شبکه بزرگ شهری را بکاربرد. درکتاب (( تکامل تدریجی شهرها)) تصویر مشهوری را می توان دید موسوم به(( نمایشگاهی ازشهرها)) که درآن گدس رشد طبیعی شهرها را مورد مطالعه قرارداده وتصویرکرده است . ازاین تصویر، اساس نظریات وی آشکار می گردد. به نظر گدس شهر ازمحیط طبیعی که درآن به وجود آمده جدایی ناپذیر است وتنها وقتی می توان به ساختمان آن پی برد که وضعیت طبیعی وآب وهوایی آن مورد مطالعه قرار گیرد، پایه های اقتصادی آن شناخته می شود وریشه های تاریخی آن معلوم گردد.
به نظر گدس، نقشه شهرها صرفاً خطوط منحنی وراستی نیست که جای فلان رودخانه یا بهمان کوه را معلوم دارد. بلکه نوعی خط هیروگلیف است ودرحقیقت نموداری ازخطی است که بشر با آن تاریخ تمدن را نوشته است . هرقدر درک این خط مشکل تر باشد، وقتی رموز آن کشف شد، ثمره آن بیشتر است.
لوئیس مامفورد متخصص وکارشناس شهرهای متروپلیتن که خودرا شاگرد مکتب گدس میداند وبی تردید دربسط افکار وی سهمی بسزا دارد ، درکتاب خودبسیاری ازافکار گدس را نقل کرده است . ازاین کتاب به خوبی برمی آید که گدس جامعه شناسی را زاده زیست شناسی می داند ورشد شهرها رابر اساس این فکر توضیح می دهد.
گدس که اصلاً اسکاتلندی بود، سالها درهندوستان زندگی کرد وبا واقعیت به شهرسازی اشغال داشت. وی با آنکه به مظاهر زندگی طبیعی علاقه داشت، ازدیده ای جهان بین برخوردار بود وواجد شخصیتی بود که تنها پس ازمرگ وی شناخته شد.
نویسنده : محسن سورگی
منبع : سایت همکلاسی
هنری رایت وکلرنس اشتاین درطرحشان برای یکی ازنواحی حومه ای رادبرن درنیوجرسی ،پیشنهاد یک نظام برنامه ریزی برای نواحی مسکونی را عنوان نمودند. اساس نظریه آنها ایده بلوکهای بزرگ مسکونی است که برمبنای جدایی ترافیک پیاده وسواره قراردارد.
دررادبرن ، خانه ها به صورت گروهی ایجاد می شوند که دراطراف آنها انواع مختلف کوچه های بن بستی که به مسیرهای عبور پیاده وپارکها مرتبط می گردند، قرارگرفته است. مدرسه وفروشگاهها تماماً درقسمتهای ورودی این واحدهای بزرگ قرارخواهند گرفت. بلوکهای بزرگ به مفهوم یک ایده منطقی به سوی حل مسائل حرکات رفت وآمدی است که اماکن مسکونی را ازراههای اصلی بدور نگه میدارد.
درطرح رادبرن، پارک درمرکز بلوکهای بزرگ به عنوان برترین نقطه محله درنظرگرفته شده است. راههای موتوری نیز، به طرف خانه هایست که درسمت راست آنها پارکها قرارداده شده اند.
مطالعات انجام شده نشان می دهد که یک شبکه راه بن بست،رادبرن را تحت کاربرد خود قرارداده است . چنین خصوصیاتی ممکنست به دلایل زیر محدود گردد.
راههای بن بست کوتاه فقط به عنوان یک خط سرویس دهنده عمل می کنند.
این راهها ، جهات حرکت وسایل نقلیه را به طرف خانه هاوگاراژها ، مراودات مجاز وسایرسرویسها می کشاند.
این راهها، همچنین برای بسیاری ازپارکینگ ها وراههای عبورپیاده به نحوی قرار گرفته اند که هرکوچه بن بست را به عنوان یک محیط صرفاً پیاده سرویس می دهند.
درچنین شرایطی ، خانه ها دراطراف راههای بن بست قرارداده شده اند. اطاقهای نشیمن وبسیاری ازاطاقهای خواب این امکان را یافته اند که به فضاهای باز پشت واحدهای مسکونی باز شوند وآشپزخانه ها ، همه دریک خط قرار داشته باشند.
واحدهای مسکونی به اندازه بسیارکمی به انتهای خیابانها ومحیطهای عبوری اطراف دید دارند وبه عنوان یک گروه، آنها فقط یک دیسیپلین مختصر معماری را نمایش می دهند. محوطه سازی برنامه ریزی شده است. عناصرمختلف واحدهای مسکونی که بسیار مهم اند تشریح شده اند .سایرعناصرواحد، به نحو ویژه ای درکاربرد مواد ومصالح ساختمانی است که تا خط سقف ادامه می یابند، همچنین، خانه های متصل دارای گاراژهای مشترک اند.
هدف ازایجاد طرح رادبرن، ایجاد باغ شهرهایی درجوامع متروپلیتن (مادرشهر) بوده است. طرح رادبرن برای جمعیتی حدود 25000 نفر درسه واحد خودیار درنظرگرفته شده ومحدوده هرواحد ازمرکز دبستان تا شعاع 800 متر می باشد. درطرح رادبرن، سعی شده است که مردم به طبیعت نزدیک ترشوند وآسایش وآرامش بیشتری جهت ساکنین تأمین گردد.دراین طرح نیز، فضای سبزاهمیت زیادی دارد وهدف آن تشکیل یک جامعه شهری سالم است .جهت تامین سلامت بچه ها وجلوگیری ازحوادث ناگوار، پیاده روهای ویژه ای ساخته می شود که دورازمسیر ماشین هاست.
مشخصات کلی برای زندگی جمعیت ساکن دراین محله مسکونی به قرار زیرند:
محدوده مدرسه ابتدایی وپارکهای جنبی آن حدود نیم مایل وبصورت پیاده است.
خیابانهای اصلی دراطراف واحد همسایگی ایجاد شده وآنرا دور می زند.
بخشهای جداگانه مسکونی وغیرمسکونی درداخل بوجود می آید .
جمعیت به اندازه ای گسترده باشد که خدمات مدرسه ابتدائی را تامین سازد. (معمولا 1000 تا5000 نفر)
بعضی ازفروشگاهها وخدمات محله ای درنقاط مختلف محله بوجود آید .
مدرسه ابتدایی برای محله ای است که شعاع عملکرد آن حدود 2/1 مایل بوده وتمام ساکنین محله را پوشش خواهد داد. یک مرکز کوچک خرید نیز برای نیازمندیهای روزانه که درنزدیکی مدرسه ایجاد می شود ضروری خواهد بود.
غالب خیابانهای نواحی مسکونی بهتراست به صورت بن بست با انتهای بسته وراههایی که به سوی ترافیک بسته اند به وجود آیند وفضای سبز به تبعیت ازواحدهای همسایگی وبراساس طرح((رادبرن)) بوجود آیند (توضیح درمورد طرح رادبرن خواهد آمد).
یک گروه متشکل از سه واحد همسایگی بوسیله یک دبیرستان ویک یا دو مرکزتجاری وفضایی که بوسیله عبور پیاده بوجود آید، بین مراکز مسکونی واین تاسیسات حائل شده وفاصله آن حداکثر تااین مرکز یک مایل باشد .
نویسنده : محسن سورگی
منبع : سایت همکلاسی
بطورکلی دردوران پس ازانقلاب صنعتی وانباشته شدن شهرها ازجمعیت شاغل دربخش صنعتی وتوسعه ماشینیسم ، نقطه نظرهای متفاوتی دررابطه با توسعه شهرها وویژگیهای درونی آنها قوت گرفت. درمطالعه مقدماتی که درسال 1926 ودریک گزارش منتشر شده بوسیله کمیته طرح منطقه ای نیویورک ومحیطهای اطراف آن درسال 1929 انجام گرفت کلرنس پری تئوری واحد خودیار خودرا مطرح ساخت، که دارای شش ویژگی بشرح زیر بود:
شبکه های اصلی وشبکه راههای پررفت وآمد نبایستی ازمیان بافتهای مسکونی بگذرند. چنین خیابانهایی بهتر است برمحیط پیرامون واطراف واحدهای مسکونی بوجود آیند.
شبکه راههای داخلی بهتر است که بصورت کوچه های بن بست باوظایف سبکی که بطور عمومی آرامش محله را برهم نریزد طراحی وتحت ساختمان قرارگیرند . این چنین راههایی بایستی سلامتی، آرامش وحجم کم ترافیک را بطور متناسبی درداخل محله تامین سازند.
جمعیت محله های مسکونی بهتر است که برمبنای ضروریات ومحدوده عملکرد یک مدرسه ابتدایی شکل گیرند، جمعیت مبنای این تئوری درحدود 5000 نفراست( معمولاً اندازه یک محله برمبنای محدوده عملکرد یک مدرسه ابتدائی حدودی برابر3000 تا 4000 نفر می باشد ).
این واحد های خودیاربهتراست که به مرکزیت یک مدرسه ابتدایی که درمیان فضای سبز قرارگرفته وحدود خدمات آن را محدوده ومرزهای واحد خودیار تشکیل می دهد بوجود آید.
حدود اشغال فیزیکی یک واحد خودیار تقریباً 160 ایکر( هرایکر برابر4000 مترمربع) بوده وحد تراکم جمعیت نیز ده خانوار درهرایکر تعیین می شود. شکل واحد همسایگی بهتراست به نحوی باشد که یک کودک پیش ازیک دوم مایل فاصله ازواحد مسکونی خود تا مدرسه را بصورت پیاده نپیماید ( هرمایل برابر1609 متر)ادامه مطلب...
ضرورت یک طرف توسعه خطی، فرانک لوید رایت را به پیشنهاد توزیع صنایع، محیطهای تجاری، مسکن وتاسیسات عمومی کشاند، که اراضی کشاورزی را درطول شبکه های راه آهن وبزرگراهها مستقر می سازد. واحدی را که لویدرایت را جهت طرح خود برگزیده است، برمبنای حداقل 4000 متر مربع (یک ایکر) اززمین درمقابل هرخانوار ودررابطه با واحدهای خود یاراست. اگرچه تاسیسات واحدهای مختلف خودیار( همسایگی) نیزمورد بررسی قرار گرفته ودرنظرگرفته شده اند.
دراین طرح، کلیه تسهیلات شهری ازفضاهای ورزشی، هتل، مسافرخانه، صنایع وپارکینگ گرفته تا مراکز تجاری، آموزشی ، اداری ، وتفریحی پیش بینی گردیده اند مساحت محدوده طرح لوید رایت ، دومایل مربع می باشد. لویدرایت پیشنهاد می کند که تمام فعالیت ها به طوریکنواخت درهمه نقاط شهر پراکنده شوند . ولی این طرح درصورتی قابل اجرااست که زمان وهزینه سفر به حداقل کاهش یابد.
افکار سریا ای ماتا ، مهندس راه سازاسپانیایی درشهرسازی اساس دیگری داشت . وی که بسته به تخصص خود بیشتر با عمل سروکار داشت تا با تئوری ، درسال 1882 طرح خودرا برای شهرهای نوار مانند عرضه داشت .با توجه به آنکه درهمان دوران ترامواهای برقی تازه بکار افتاده بود، همین امرتوجه سریا ای ماتا را به اهمیت فراوان وسائط نقلیه درشهرسازی جلب نمود. درطرح وی، شهردرامتداد خطوط تراموا به صورت نوار مانند ادامه می یابد ونواحی مسکونی وصنعتی ، دردو جانب این خطوط قرارمی گیرند. درزمان حیات سریا ای ماتا ، رویای وی تنها دریکی ازحومه های کوچک مادرید شکل گرفت و پس ازآن دردهه سوم قرن حاضر، فکرایجاد شهرهای نوار مانند درشوروی به منصه بروزرسید . لوکرربوزیه نیز، درطرح خود برای((سن دیه)) ازهمین فکر الهام گرفت وبسط آینده این شهر را درامتداد جاده ای پیش بینی کرد. ولی توسعه ورشد شهرها درامتداد جاده های اصلی، درسالهای دهه ششم قرن حاضر، کاملاً هویدا شد. وازآن جمله اند شهرهایی که به دنبال هم ازبستن تا واشنگتن درکنار یکدیگر قرارگرفته اند. البته، این نوع توسعه شهرها نیز، ازمضرات خود درامان نیست.
منبع : سایت همکلاسی
