از مهم ترین صنایع دستی شهرستان کاشمر می توان به قالی بافی اشاره نمود .سوغات این شهر زعفران ، کشمش ، برگه زرد آلو و خشکبار بوده و محصولات کشاورزی آن انار ، انجیر ، پسته ، پنبه ، گندم ، جو ، زعفران ، حبوبات و صیفی جات و بادام است .

کاشمر همچنین دارای منابع معدنی کائولین ، آنتیموان ، سنگ های ساختمانی صادراتی و مس می باشد.

کاشمر از نگاه تاریخ

کاشمر دیاری است که تاریخش با اسطوره و افسانه و واقعیت آمیخته شده است . نام کاشمر بر گرفته از سرو کشمر، کشته ی دست زرتشت بر بارگاه گشتاسب کیانی است . نام این شهر در گذر تاریخ با حضور جاودانه این سرو ماندگار شده است . اسطوره این شهر را ، به بهمن پسر اسفندیار و نوه گشتاسب و دوره پادشاهان کیانی نسبت می دهند.

می توان در این دیار در وسعتی کم ، رد پای ادوار مختلف تاریخی را نظاره گر بود.

بر اساس متون تاریخی برای کاشمر در بیش از 17 منبع تاریخی تا 25 اسم آورده شده است که در یک جمع بندی می توان کل این صورت ها را در چهار واژه ترشیز ، کاشمر ، بست، و سلطان آباد خلاصه نمود.معروفترین آنها « ترشیز » است که تا اوایل قرن حاضر به آن نام خوانده می شده است . بر اساس مصوبه هیئت دولت در سال 1313 کاشمر که یادآور سروی است که زرتشت در این سرزمین به دست خود کاشت ، به عنوان نام رسمی این شهر انتخاب شد .

کاشمر در حاشیه جاده ابریشم قرار داشته و مدت ها منزلگاهی امن برای بازرگانان و تجار بوده است.
آیین های سور وسوگ و گویش خاص مناطق شمالی شهرستان از جمله جلوه های میراث فرهنگی شهرستان است . گویش کوه سرخ کاشمر را از جمله اصیل ترین گویش های ایران دانسته اند.

در حال حاضر مقوله های فرهنگی نظیر تعزیه خوانی ، موسیقی مقامی ، رقص باران ، ضرب المثل ها ، اوسنه ها و متل ها و باورهای مردم این دیار ، عرصه ای بکر جهت مردم شناسان و جامعه شناسان و پژوهشگران است.

معرفی اجمالی فرهیخته و بزرگان ، دانشمندان و شاعران کاشمر

کاشمر را دیاری عالم خیز دانسته اند . گواه این ادعا تعدد شخصیت ها ، رجال و مفاخر نام آور زاده ی این دیار در تاریخ کشور است

از جمله شاعران نام آور ، شیخ احمد جامی ، ظهوری ترشیزی ، آبی ترشیزی ، کاتبی طرقی ترشیزی ، طوطی طرقی ترشیزی ، هومن ترشیزی و صد ها شاعر و از علماء و عرفا شیخ ابولحسن نامقی ، خطیب طرثیثی ، معرفت ترشیزی ، میرزا یوسف فاضل ترشیزی ، آیت الله سلطان علماء ، حاج شیخ محمد حسین مجتهد و از و از شخصیت ها نظیر ابو طاهر طرسوسی صاحب کتاب داراب نامه ، ابو طاهر ترشیزی نائب السطنه و تنی چند از سلاطین صفویه را می توان نام برد که همگی جایگاهی خاص در تاریخ این دیار دارند

کاشمروشهید آزاده آیت ا... مدرس ( ره )

سید حسن مدرس از سادات طباطبایی قمشه اصفهان و از رجال سیاسی دوره مشروطیت بود . او در سال 1287 ه .ق در یکی از روستاهای اردستان به دنیا آمد و در اوایل جوانی برای تحصیل به شهر اصفهان رفت . پس از آن برای ادامه تحصیل به عتبات عالیات سفر کرد و از محضر علمای بزرگ نجف به درک فیوضات نایل آمد . مدرس پس از فراگرفتن علوم قدیمه به اصفهان برگشت و در آنجا کار تدریس را آغاز کرد . در سال 1328 ه . ق به تهران سفر کرد و از سوی علمای نجف به عنوان طراز اول به مجلس دوره شورای ملی راه یافت . این مسئولیت تا مجلس سوم ادامه داشت و در مجلس چهارم تا ششم به عنوان نماینده مردم تهران در مجلس حضور داشت وی در دوره پنجم مجلس ، رهبری اقلیت را بر عهده داشت . در سال 1305 شمسی از سوی عوامل رضا خان مورد سوء قصد واقع شد اما جان به سلامت برد و نهایتاً به علت مخالفت هایی که از موضع دیانت خویش به رضا شاه ابراز داشت در سال 1307 ه . ش به قصبه خواف تبعید گردید مدرس در 27 رمضان 1356 ه . ق مطابق با 10 آذر 1316 شمسی پس از انتقال به کاشمر به دست دژخیمان پهلوی به شهادت رسید و در همین شهر به خاک سپرده شد. بعد از شهادت مدرس مقبره او تا حدود 9 سال با دخالت مأ مورین حکومت ، نیمه مخفی باقی ماند و هیچ رونقی نداشت . تنها مؤمنین و خواص ، شبها به دور از چشم مأمورین به زیارت او می آمدند و گاهی هم خشتی بالای آن می گذاشتند .

پس از وقایع شهریور 1320 بواسطه بروز جنگ جهانی دوم ، کاخ استبداد مخوف و اختناق دیکتاتوری رضا شاهی که به دست طراحان و معماران استبدادگر پیر انگلیس بنیان گردیده بود ناگهان واژگون شد و رضا خان فرارکرد و برای مدت کوتاهی اندک نسیم آزادی وزیدن گرفت . مردم به فکر افتادند که مزار آن شهید را آباد کنند ، لذا با همت فرزندان شهید مرحوم سید عبدالباقی و مرحوم سید اسماعیل و تعدادی از مؤمنین ، حجره ای بر روی قبر وی ساخته شد . هر چند رضا خان همواره تلاش می کرد هیچ اثری از جسم و نام مدرس باقی نماند ولی اثرات خون پاکش و خلوص نیت ، فداکاری ، شجاعت و استکبار ستیزی و استقامت او باعث شد که نامش برای همیشه زنده و جاوید بماند و قبر مطهرش زیارتگاه مردم شود.

تربیت کارشناسان حوزوی و دانشگاهی

کاشمر یکی از اصلی ترین مراکز تربیت نیروی انسانی کارآمد در عرصه های مختلف کشور است . در گذر تاریخ این دیار را مرکز پرورش علماء ذکرده و از آن با عنوان قم ثانی و نجف اصغر یاد نموده اند . هم اینک شش حوزه علمیه و مراکز مختلف آموزش عالی در این شهرستان به تربیت کارشناسان حوزوی و دانشگاهی مشغول می باشند.

سرو کاشمر : این سرو از جمله نمادهای اسطوره ای تاریخ ایران است که با جلوه ای زیبا و قامتی سر به فلک کشیده در تاریخ کاشمر خود نمایی می کند . وجود قلاع اسماعیلیه‌، چندین محوطه باستانی ، قبرستان های تاریخی ، تپه های کوهستانی، منازل قدیمی ، اشجار کهن سال ، سد شاهی ، آسیابهای تل آباد مساجد قدیمی ، مسجد جامع ، چندین بقعه متبرکه ، باغ سراهای فدافن ، حوزه علمیه حاج سلطان ، ارگ قدیم این شهر ، آب انبارها و یخدان ها از جمله ویژگی های این شهرستان می باشد و این بیانگر کهن بودن این دیار است . فراموش نکنیم که کاشمر جزو 10 شهر تاریخی خراسان قبل از تقسیم است.

از جمله آثار باستانی کاشمر:

مسجد جامع کاشمر: این بنا بیش از 200 سال قدمت داشته و در سال 1213 ه . ق در اوایل عهد فتحعلیشاه قاجار ساخته شده است

سایر آثار باستانی:

قلعه آتشگاه ، تپه باستانی کندر ، سد دیمی منتسب به عضدالدوله در شمال قریه کاشمر ( کندر ) از جمله آثار تاریخی شهرستان است. به علاوه ، در بخش کوهسرخ ، بیشتر این آثار در پیچ و خم های صعب العبور کوهستان ها چنان از نظر دورمانده اند که کمتر کسی بخت آن را دارد که از نزدیک آنها را مشاهده کند. آثار به جای مانده در این شهر متعلق به قرن هفتم و هشتم هجری است.

اماکن زیارتی :

امام زاده سید حمزه ( ع ) : این امام زاده ی واجب التعظیم ، بنا بر نقل کتاب عالم آرای عباسی ، فرزند موسی بن جعفر ( ع ) است . بقعه ی مبارک امام زاده در وسط باغی مشجر و با صفا قرار گرفته است که به این خاطر باغمزار خوانده می شود و زیارتگاه مشتاقان اهل بیت ( ع) است. باغمزار کاشمر در حالی که در یکی از خیابان های شمال شهر بر سکویی بلند تر از قاعده شهر قرار گرفته است ، از زیبایی چشمگیر سرو های تابستانی نیز برخوردار است که عمر بعضی از آنها به هشتصد سال می رسد . مزار تعدادی از شهدای شهرستان نیز در داخل صحن و جوار امام زاده واقع شده است.

امام زاده سید مرتضی:

در دامنه کوه های شمال و در فاصله 5 کیلومتری مرکز شهر کاشمر ، آرامگاه سید مرتضی فرزند موسی بن جعفر ( ع ) واقع شده است . قسمت عمده تفرجگاه طبیعی پیرامون امام زاده در دامنه قرار گرفته است و به وسیله دو دیواره به طرز زیبایی درختکاری و گلکاری شده است . آبشاری نیز از بالای دیواره به سمت پایین سرازیر است که پس از ان به استخر بزرگی می ریزد.

دانلود نقشه شهر کاشمر