بافت فرسوده

بافت فرسوده شهری به عرصه هایی از محدوده قانونی شهرها اطلاق می شود که به دلیل فرسودگی کالبدی، عدم برخورداری مناسب از دسترسی سواره، تاسیسات، خدمات و زیر ساختهای شهری آسیب پذیر بوده و از ارزش مکانی، محیطی واقتصادی نازلی برخوردارند. این بافتها به دلیل فقر ساکنین ومالکین آنها امکان نوسازی خودبخودی را نداشته و نیز سرمایه گذراران انگیزه‌ای جهت سرمایه گذاری در آن را ندارند، معیارهای اساسی شناسایی و تشخیص اینگونه بافتها در ادامه ارائه می گردد.

ویژگی عمومی بافتهای فرسوده

الف) عمر ابنیه:

ساختمانهای موجود دراین گونه بافتها عمدتاً‌ قدیمی می باشد یا فاقد رعایت استانداردهای بودن آنها از ظاهر ساختمان قابل تشخیص است. ابنیه این بافتها عمدتاً تال مقاومت درمقابل زلزله ای با شدت متوسط را ندارد.

ب) دانه بندی و تعداد طبقات:

ابنیه مسکونی واقع دراینگونه بافتها عمدتاُ ریز دانه بوده واکثر آنها یک یا دو طبقه هستنتد.

ج) نوع مصالح:

مصالح بکار رفته در اینگونه بافتها عمدتاً از انواع خشتی، و آجر و چوب و یا آجر وآهن بدون رعایت اتصالات افقی و عمودی و فاقد

د) وضعیت دسترسی ها:

بافتهای فرسوده که عمدتاً بدون طرح قبلی ایجاد شده اند عمدتاً از ساختاری نامنظم برخوردارند و دسترسی های موجود درآنها عمدتاً پیاده می باشد به گونه ای که اکثر معابر آن بن بست یا با

عرض کمتر از 6 متر بوده و ضریب نقوذناپذیری در آنها کمتر از 30/. است. مساحت عرصه ابنیه واقع شده دراین بافتها عمدتاً کمتر از 200 متر مربع می باشد.

ه) وضعیت خدمات و زیر ساختهای شهری.

بافتهای فرسوده به لحاظ برخورداری از خدمات،زیر ساختها و فضاهای باز، سبز و عمومی دچار کمبودهای جدی‌اند.

و) شاخهای کیفی.

مسأله جعیت پذیری بافتها، حریم گسلها، مسیر قناتها و رود دره ها و بافتهای روستایی درون شهری و … از دیگر مسائلی هستند که در تعیین بافتهای فرسوده مؤثر می باشند.

شاخصهای شناسایی بافتهای فرسوده و آسیب پذیر

بافتهای آسیب پذیر بر اساس بلوک آسیب پذیر تعریف شده و بلوک آسیب پذیر بلوکی است که حداقل یکی از شرایط سه گانه زیر را داشته باشد.

الف) بلوکی که دارای حداقل 50 درصد بناهای فرسوده نامناسب به لحاظ زیستی و سکونتی یا آسیب پذیر باشد، بناهای فرسوده یا آسیب پذیر حداقل یکی از شرایط دوگانه زیر را باید داشته باشد.

1- بنایی که فاقد سیستم سازه ای باشد(سازه بتونی، فولادی یا شناژهای تحتانی، قائم و فوقانی) به تشخیص کارشناس رسمی ساختمان

2- بنایی که دراجرای آن مفاد آیین نامه 2800 رعایت نشده باشد یا قابلیت انطباق یا آیین نامه مذکور را نداشته باشد.

ب) بلوکی که حداقل 50 درصد املاک آن مساحتی کمتر از دویست متر مربع را داشته باشد.

ج) بلوکی که حداقل 50 درصد عرض معابر آن (قبل از اصلاحی) بن بست و یا با عرض کمتر از 6 متر باشد یا ضریب نفوذناپذیری آن کمتر از 30/0 باشد.

تبصره: بلوک شهری عبارت از محدوده ای که محصور به معابر حداقل 8 متر می باشد.

بافت پیرامونی یا بافتهای با اسکان غیررسمی

بافتهای هستند که عمدتاً مهاجرین روستایی وتهیدستان شهری رادر خود جای داده اند و بدون مجوز وخارج از برنامه ریزی رسمی و قانونی توسعه شهری(طرحهای جامع و تفصیلی) در درون یا خارج از محدوده قانونی شهرها به وجود آمده است. عمدتاً فاقد سند مالکیت هستند و از نظر ویژگیهای کالبدی و برخورداری از خدمات و زیرساختهای شهری مشابه بافتهای فرسوده شدیداً دچار کمبود هستند .

منبع : وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران