توسعه روزافزون شهرنشینی از مشخصه های اساسی عصر معاصر ما است. امروز شاهدیم که در کشورهای پیشرفته بیش از ?? درصد مردم در شهرها زندگی می کنند، شهرهایی که قادر به فراهم سازی یک زندگی مرفه و توام با خوشبختی برای شهروندان خود هستند. به علا وه شاهد هستیم که کشورهای در حال توسعه نیز (خوشبختانه یا متاسفانه) روندی مشابه را در زمینه توزیع جمعیت در پیش گرفته اند. مهاجرت گسترده روستاییان به شهرها (به خصوص کلا ن شهرها و ابرشهرها) پدیده ای اجتناب ناپذیر است که تمامی کشورهای جهان سوم و در حال توسعه با آن دست به گریبان هستند. اگرچه این پدیده، طبیعی است اما عدم توانایی دولت های این کشورها، در توسعه همه جانبه و پایدار شهرها، باعث ظهور پیامدهای ناخوشایند فرهنگی و اقتصادی برای مردم شده است.

مدیریت شهری

متناسب با رشد و توسعه شهرها در کشورهای مختلف جهان، «مدیریت شهری» نیز به مرور تکامل یافته است به طوری که امروز شاهد ظهور سبک های نوین و خلا قانه فراوانی در این حوزه هستیم. روند تغییرات جهانی و منطقه ای چنان پرشتاب گشته است که امروز بحث های فراوانی در میان متخصصان، صاحبنظران و اندیشمندان جهان در زمینه «شهرهای آینده» (در حیطه علم «آینده پژوهی») نیز مطرح است. این مطالعات حاکی از دغدغه های جدی مدیران ملی و شهری برای برنامه ریزی پیش دستانه در مواجه با مسائل آینده است به طوری که بتوانند شاهد توسعه پایدار کیفیت زندگی شهری مردم باشند. ادامه مطلب...

چکیده

در سال های میانی سده گذشته اغلب شهرسازان و برنامه ریزان حمل و نقل درون شهری اروپا با دیدگاهی اتومبیل گرا. سفرهای درون شهری را برنامه ریزی و شبکه ارتباطی شهرها را بر اساس آن طراحی می کردند. اما در چند دهه اخیر این دیدگاه تغییر یافت و به شیوه شهرسازی انسان گرای گذشته گرایش پیدا کردند. نتیجه این رویکرد به رسمیت شناختن سفرهای پیاده و دوچرخه در شبکه ارتباطی شهرها بود. با گزینش این شیوه سعی شد مشکلات تردد در شهرهای بزرگ از جمله آلودگی های مختلف ناشی از تردد اتومبیل کاهش یابد. در خصوص این هدف ضوابط و معیارهایی نیز ارایه شد که با شرایط آن کشورها کارایی خود را به خوبی نشان داده است. در واقع تدوین این ضوابط بر اساس ویژگی های اقلیمی. اجتماعی و فرهنگی آن کشورها انجام گرفته که تعمیم آن در مکانهای جغرافیایی دیگر جای تعمق و بررسی دارد. در این مقاله امکان سنجی ایجاد مسیرهای پیاده و دوچرخه بر اساس شرایط محلی و ویژگی های محدوده هسته مرکزی تهران بررسی شده است.

کلمات کلیدی

ویژگی های اقلیمی – شهرسازی اتومبیل گرا – مسیرهای پیاده – مسیرهای دوچرخه

نویسنده : دکتر فریدون قریب / نشریه شماره : 19, (1383/7/1)_ واحد : پردیس هنرهای زیبا

برای دریافت کامل مقاله به صورت PDF روی لینک زیر کلیک کنید :

http://journals.ut.ac.ir/issueuser/Uploads/Articles/a41fe9b1-4c4a-4961-9857-f4ef359a49d8ISSN10259570-019-001-017.pdf

هیأت وزیران در جلسه مورخ 12/10/1378 بنا به پیشنهاد مشترک شماره 2/100/4965 مورخ 14/9/1378 وزارتخانه های مسکن و شهرسازی و کشور و تأیید شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، آئین نامه نحوه بررسی و تصویب طرح های توسعه و عمران محلی ، ناحیه ای ، منطقه ای و ملی و مقررات شهرسازی و معماری کشور را به شرح زیر تصویب نمود :

ماده 1

انواع طرح ها :

1- طرح جامع سرزمین : این طرح در بند (1) ماده (1) قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن ـ مصوب 1353 ـ‌ تعریف شده است.

2- طرح های کالبدی ملی و منطقه ای : با هدف مکانیابی برای گسترش آینده شهرهای موجود و ایجاد شهرها و شهرکهای جدید ، پیشنهاد شبکه شهری آینده کشور یعنی اندازه شهرها، چگونگی استقرار آنها در پهنه کشور و سلسله مراتب میان شهرها به منظور تسهیل و مدیریت سرزمین و امر خدمات رسانی به مردم و پیشنهاد چهارچوب مقررات ساخت‌و‌ساز در کاربری های مجاز زمین های سراسر کشور .

3- طرح توسعه و عمران (جامع) ناحیه ای : این طرح در اجرای وظایف محول شده در قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن ـ مصوب 1353 ـ و تصویب نامه شماره 70971/ت 407هـ مورخ 5/11/1373 هیأت‌وزیران ، به منظور تدوین سیاست ها و ارایه راهبردها در زمینه هدایت و کنترل توسعه و استقرار مطلوب مراکز فعالیت ، مناطق حفاظتی و همچنین توزیع متناسب خدمات برای ساکنان شهرها و روستاها در یک یا چند شهرستان که از نظر ویژگی های طبیعی و جغرافیایی همگن بوده و از نظر اقتصادی ، اجتماعی و کالبدی دارای ارتباطات فعال متقابل باشند، تهیه می شود.

برای دریافت متن کامل آیین نامه روی لینک زیر کلیک کنید:

http://www.esnips.com/nsdoc/5be4c0fe-392b-405b-975c-653f14016167/?action=forceDL

از آغاز تا حمله مغول

 شهر تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی است و در 38 درجه و 15 دقیقه طول شرقی و 48 درجه و 23 دقیقه عرض شمالی قرار دارد.

مینورسکی درباره موقعیت شهر چنین نوشته است: ”تبریز در گوشه شرقی جلگه رسوب همواری واقع شده که مساحتش تقریبا (55×30)کیلومتر مربع میباشد.این جلگه شیب ملایمی بسوی ساحل شمال شرقی دریاچه ارمیه و بوسیله چند رودخانه آبیاری میشود که مهمترین آنها آجی چای(تلخ رود) است که از سمت جنوب غربی کوه سولان (سبلان) سرچشمه میگیرد، و پس از عبور از محاذات قراجه داغ یعنی حد شمالی تبریز، وارد جلگه شده از شمال غربی شهر میگذرد.مهرانرود(میدان چائی کنونی)که در وسط شهر جاری است از سمت چپ به تلخ رود ملحق میشود. ارتفاع اطراف مختلف تبریز را طبق نقشه جغرافیایی روسی میتوان بین 1350 تا 1500 متر دانست و در ناحیه شمال شرقی شهر، کوه عینلی – زینلی (زیارتگاه عون بن علی و زیدبن علی ع) به چشم میخورد که ارتفاعش 1800 متر و بمثابه رشته ایست که سلسله جبال قراجه داغ را که در شمال و شمال شرقی واقع شده بدامنه های کوه سهند که مرتفعترین قللش در حدود 3547 متر میباشد، متصل می کند.

برگرفته از کتاب تبریز خشتی استوار در معماری ایران

برای دریافت کامل مقاله به صورت PDF روی لینک زیر کلیک کنید:

http://www.esnips.com/nsdoc/d55c1dd2-e07c-42f1-86a7-2cdd750a5964/?action=forceDL

برای دریافت فایل word مقاله از طریق mail درخواست دهید.

نوشته ای که در پی می آید ، با هدف بررسی دگرگونی ها و تحولات ساختار شهری بخشی از بافت قدیم مرکز شهر تبریز ، در گذشته اخیر تدوین شده است . از این رو ، تاریخ عمومی شهر تبریز در یک نگاه گذرا و در حد یک درآمد کوتاه مطرح شده و توجه اصلی نوشته ، به تاریخ تحولات ساختار شهری در یکصد و پنجاه سال گذشته معطوف گردیده است .

بر خلاف بررسی های متداول شهر شناسانه ، که تاریخ عمومی را بسیار مورد توجه قرار می دهد و در برابر ، پیشینه شکل شهر و تغییر و تحولات تاریخی ساختار شهری را به اختصار برگزار می کنند ، این نوشته بر آن است که فشرده ای از تاریخ شکل گیری ساختار شهری و دگرگونی های آن در چند سده گذشته را ارائه کند . به همین دلیل ، در تهیه این مقاله بررسی و تجزیه و تحلیل نقشه های تاریخی رکن اصلی مطالعات قرار گرفته و از اسناد و مدارک نوشتاری در رابطه با آن استفاده شده است . بدین ترتیب بسیاری از استنتاج های مربوط به دگرگونی های کالبدی _ عملکردی بافت شهری ، از راه مقایسه و تطبیق نقشه های موجود به دست آمده است .

افزون براین ، بررسی و برداشت میدانی ، نقش بسیار مؤثری در تدوین این نوشته داشته است . این مهم ، از یکسو از طریق انطباق و مقایسه اطلاعات روی نقشه ها با وضع موجود ، و از سوی دیگر از طریق مصاحبه با افراد آگاه در محل و تهیه شناسنامه برای ساختمتنها و قطعه های ملکی دارای پیشینه تاریخی به انجام رسیده است .

کامران صفامنش و یعقوب رشتچیان و بهروز منادی زاده - برگرفته از نشریه گفتگو 18

برای دریافت کامل مقاله روی لینک زیر کلیک کنید:

http://www.esnips.com/nsdoc/cadd695e-987b-464c-80af-463e14136e7b/?action=forceDL

فرهنگ شهرهای ایران

نگاه انسان‌شناختی به سنتز فرهنگی در شهرهای ایران

چکیده

امروزه حرکت ایده‌ها، سرمایه‌، مردم و بسیاری از اجزا و عناصر اجتماعی ـ فرهنگی و غیره که بر رفتارهای اجتماعی و شیوه‌های زندگی و الگوهای کنشی تأثیرگذار بوده‌اند؛ سریع‌تر و گسترده‌تر از هر زمان و مکان و دوره‌ای از تاریخ بشری شد. جهانی‌شدن؛ دنیای معاصر بشری را بیش از پیش در ارتباطات و اطلاعات متقابل قرار داد. جریان ترافیک در این شبکه جدید نه‌تنها سطوح جدیدی را سرعت بخشیده بلکه جهت‌های حرکت را چندگانه کرده است. پویایی‌های جورواجور و نو، کانون مدل‌ها و اشکال تعلق و الگوهای تبادل زیادی راهمچنان به‌وجود می آورد. در دنیای معاصر فرایند دگرگونی‌ها و اتصال فرهنگ‌ها: نوعی تبدیل‌های جدیدی را صورت داده که الگوهای جدیدی را طرح‌ریزی کرده ، که نه‌ شکل اصیل و بنیادینی از یک حوزه‌ فرهنگی را به‌صورت محض می‌توان دید و نه الگویی از تأثیرپذیری‌هایی که بر یک عرصه‌ فرهنگی تأثیر‌گذار بوده قابل مشاهده است. بنابراین تلفیقی از دو گونه‌ خاص که به‌ تولید چیز جدید منجر شده است؛ دیده می‌شود. شهرهای ایران کانون همین تولیدات دو گونه خاص هستند‌ که به فرهنگ کریوله‌شده تبدیل شده اند. در این فرهنگ کریوله‌ الگوی شهری جدید و متمایز را خواهیم داشت که با نوع و ساختار سنتی خود و با نوع و ساختی که از آن متأثر بوده ؛ تفاوت دارد. یعنی نه آن است و نه این بلکه نوع جدیدی که از آن به‌نام فرهنگ کریوله شهری ایران می‌توان نام برد.

 کلیدواژه: کریوله‌ شدن، فرهنگ شهری، همانند سازی، سنتز فرهنگی، شهر ایرانی

نویسنده : سید قاسم حسنی

برگرفته از سایت: انسان شناسی و فرهنگ