اگر بنا باشد شما شهروندان تهرانی گزینه ای را برای حمل و نقل عمومی به عنوان بهترین راه حل مشکل ترافیک پایتخت پیشنهاد دهید، به کدام گزینه اشاره می کنید؟ این سوالی است که همه ما باید بدان پاسخ دهیم. ولی قبل از پاسخ باید اطلاعات خود را در این زمینه تکمیل کنیم.
نام مترو، آسایش ناشی از کاربرد صحیح علم و تکنولوژی را در ذهن و فکر مردم تهران مجسم می نماید.
مردمی که دردهای کهنه از زخم های سوزان، ترافیک، تصادف، صدای خشن ناشی از ازدحام خودروها، قتل هزاران ساعت از عمرگران بهایشان در اتوبوس ها و تاکسی ها، در سینه دارند.
تا زمانی که این دردها با تمام وجود لمس و احساس نگردند، سخن گفتن از این آلام، فقط تکان دادن تکه زبانی کوچک و بیان سخنان بی روح بیش نخواهد بود.
فهم عمق درد جانکاهی که، هستی و آرامش مردم شهر را چون سرطانی که در جسم وجانشان ریشه دوانده و آنها را به آرامی رو به سوی مرگ می برد، برای کسی که این آلام را لمس نکرده قابل درک نیست.
یافته های یک پژوهش دراوایل سال 84 حاکی است: 72درصد آلودگی هوای تهران ناشی از مصرف سوخت های فسیلی به ویژه در سیستم حمل و نقل است که روزانه حدود سه تن مونوکسیدکربن، 45تن هیدروکربن نسوخته،، 130تن اکسید ازت، 30تن گوگرد، 30تن ذرات معلق و دو تن سرب خالص به هوای شهر تحمیل می کنند.
براساس یافته های این پژوهش، حجم بالای مواد سمی تولید شده طی سال های اخیر علاوه بر این که سبب افزایش میزان بیماری و مرگ و میر های نامشخص شده، ضررهای اقتصادی بسیاری را نیز در پی داشته است.
به طوری که سالانه بیش از 307میلیارد ریال صرف درمان بیماری های ناشی از آلودگی هوا، 21میلیارد ریال صرف مواد شوینده و 43میلیارد ریال صرف آب و برق مورد استفاده در نظافت آلودگی های ایجاد شده، 200میلیارد ریال صرف تعمیرات ظاهری نما و نقاشی ساختمان ها و همین طور هزینه های زیادی صرف تصفیه آب های آلوده شهر می شود.
براساس یافته های این پژوهش، از آنجا که سوخت های فسیلی معایبی چون تجدید ناپذیری، آلوده سازی محیط زیست، باران های اسیدی، اثرات زیان بار گازهای سمی و افزایش دمای کره زمین دارند باید تدابیری برای جایگزینی سوخت های فسیلی اندیشیده شود ترافیک در تهران چون افعی خون آشامی شده که در بخش های مختلف شهر زاد و ولد نموده است.
چگونه می توان این افعی زشت سیرت را از میان برداشت، چگونه می توان این نابود کننده عزیزترین گوهر انسان یعنی زمان و وقت، را مهار نمود. راه حل های بسیاری بیان و عنوان گردیده و به اجرا در آمده ولی یا اثری کوتاه مدت داشته و یا گاه مقطعی کاهنده درد بوده اند.
ساخت پل، ساخت بزرگراه، طرح ترافیک، افزایش اتوبوس های درون شهری وغیره، ولی ترافیک واثرات کشنده آن همچنان زجرآوراست. بهترین ومطمئن ترین و پایدارترین راه حل، گسترش دامنه دارخطوط مترو وخطوط ریلی وهمچنین گسترش خطوط ویژه اتوبوس می باشد.
تمامی نقاط مهم شهربایستی به سیستم مدرن مترو مجهز گردند. باید میدان ها و مناطق مهمی چون، میدان انقلاب، میدان ولی عصر، میدان راه آهن، میدان ونک، میدان تجریش، منطقه پاسداران، منطقه ازگل، میدان افسریه، آریاشهر، میدان امام حسین وبسیاری دیگر از مناطق شهر تهران و اطراف آن به سیستم مدرن مترو مجهز گردند. البته گسترش خطوط ویژه اتوبوس رانی نیز لازم و ضروری است. سرعت نسبتا بالا وارزانی استقبال عمومی را به دنبال خواهد داشت.
مسیر صادقیه به میدان امام خمینی و مسیر ری به میرداماد به سیستم مترو مجهز شده اند، استقبال بسیار شدید مردم تهران از این دو مسیر، خود گویای هزاران درد و سخن نهفته در سینه است.
مردمی که از ری تا میرداماد را در مدت حدود 2ساعت در اتوبوس سپری می نمودند اکنون این مسیر را در مدت ?? دقیقه می پیمایند و با آرامش زمان دقیق رسیدن به مقصد را می دانند و با هزینه ای کم و در محیطی آرام این سفر کوتاه را طی می نمایند در مسیر صادقیه به میدان امام خمینی نیز در مدت 20دقیقه سفری کوتاه و آرام سپری می گردد.
در حال حاضر خط های موجود مترو در تهران روزانه نزدیک به یک میلیون نفرازمردم شریف تهران را در آرامش و باسلامت و در زمانی مشخص به مقصد می رساند.
البته چنانچه قیمت سوخت واقعی شود این استقبال میلیونی خواهد شد. مسلما با راه اندازی خطوط مترو در مناطق مختلف تهران حجم ترافیک از نقاط مهم و پر رفت و آمد شهر کاهش محسوس خواهد یافت و مردم تهران پس از عمری، از یک گرفتاری دردناک وکشنده رهایی خواهند یافت.
جهت روشن شدن مزیت های ویژه حمل و نقل ریلی در مقایسه با سایر سیستم های حمل ونقل به مطالب زیر توجه نمائید زندگی در تهران مسکن است. مسکن در نقاط مهم شهر قیمت بسیار بالایی دارد.
شنیده ام در ژاپن و در شهر توکیو، محل زندگی بخشی از کارمندان شهر در فاصله 200کیلومتری شهر می باشد ولی آنها به راحتی با قطارهای سریع السیر، صبح ها به محل کار می روند و عصرها به خانه بر می گردند.
گسترش مترو به مناطق اطراف شهر تهران اولا تفاوت قیمت زمین بین نقاط مختلف شهر را کاهش خواهد داد چرا که می توان در نقاط آرام و راحت مناطق مناسب اطراف تهران زندگی مطلوبی ترتیب داد و حدودا همزمان کسانی که سواربر وسیله نقلیه خود از نقاط درون شهری، به مرکز یا محل های مهم شهر می روند، با آرامش به آن نقاط رسید و کارهای مورد نظر را انجام داد.
بنا بر این گسترش حمل و نقل ریلی و مترو مشکل جلوگیری از مصرف لجام گسیخته و مخرب سوخت را کاهش می دهد.
ایران از نظر سرانه مصرف انرژی جزو پر مصرف ترین کشورهای جهان است مصرف سرانه فرآورده های نفتی در ایران 16برابر هند، 10برابر چین و 3برابر مالزی است.
ترافیک تهران موجب شده روزانه صدها هزار تن کربن و سرب و دیگر ترکیبات کشنده با هوا وارد سینه مردم شود و آنها را به هزاران بیماری دچار نماید هزینه مادی این بیماری ها ده ها میلیارد تومان است اما ناپیدااست آلودگی های یاد شده و آلودگی های صوتی موجب بیماری های روحی و روانی بسیار گسترده خفیف یا شدید شده که خود عوارض دردناک اشتغال زایی نسبتا بالای ساخت ایستگاه ها ومستقیم و غیر مستقیم در پی دارد.
مسیرهای مترو همچنین افزایش توان فنی و مهندسی داخل و امکان صادرات این گونه عاملی بازدارنده برای ترافیک و تصادفات منجر به کشته و زخمی شدن ده ها هزارخدمات نفراز اقشار مختلف ملت.
مشکلات و کمبودهای موجود:
1- نبودن پارکینگ مناسب در ایستگاه های مختلف مترو(بجز میرداماد) ومشکلات بسیارگسترده ناشی ازآن(حل این مشکل موجب افزایش مشتریان مترو می شود).
2- سرعت کم توسعه مترو و ضعف حمایت از آن، همچنین عدم همکاری لازم دولت.
3- فاصله بسیاری از مراکز مهم اداری و تجاری از ایستگاه های مترو که لازم است دولت و شهرداری مزیت های ویژه ای به سازمان ها و نهادها و دیگر بخش ها که در فاصله 500متری مترو فعالیت می نمایند اختصاص دهد.

امید سیاوش – روزنامه مردم سالاری