در آغاز شهر سازی مدرن در ایران در طرح های شهری، مهندسی ترافیک به عنوان یکی از شاخه های مهم شهرسازی به لحاظ سهم معابر در کالبد شهر و نیاز به گسترش جمعیت شهرها و خصوصا تهران، با پدیده ی ظهور کلان شهرها در کشور عملا جمعیتی بیش از پیش بینی های طرح های جامع خصوصاً در کلان شهر تهران را شاهد هستیم.پیچیدگی ترافیک تهران روز به روز گوی سبقت را از تحقیقات و مطالعات کارشنانه و دستاوردهای آن را می رباید و همواره جلوتر از راه حل های حرکت می کند. مدیران شهری در تکاپوی حل مساله، تدابیرو سیاست های گوناگونی اتخاذ می کنند که غالبا به صورت مسکن های مقطعی، مدت زمانی بیماری را التیام می بخشد. معضل ترافیک تهران اگرچه ویژگی های خاص خود را داراست، لیکن در کلیت عام خود جدا از مسائل و ویژگی های ترافیک در دیگر کلان شهرها ی جهان و خصوصا جهان سوم نیست.استفاده از تجربیات موفق دیگر کشورها در زمینه ی ترافیک می تواند ریسک های ناشی از آزمون وخطای شیوه های مختلف را به حداقل کاهش دهد بهبود شبکه حمل و نقل عمومی مدیران شهری با مطالعات دقیق و دستیابی به بانک اطلاعاتی قوی و به روز از کمیت و کیفیت سفرهای درون شهری و با توجه به الگوی انتخابی شهروندان برای سفرهای درون شهری که تابعی از زمان، هزینه و آسایش و راحتی سفر است باترسیم الگوی بهینه سفر سعی می کنند ترکیبی مطلوب از وسائل حمل و نقل را در تناسب با معابر شهری و تقاضای سفر به کار گیرند.احداث، گسترش یا تعریض و اصلاح معابر احداث خیابان ها و اتوبان های جدید شهری غالبا در افق طرح های ساختاری بلند مدت و میان مدت در امتداد رشد جمعیت و نیازهای ارتباطی گسترده جامعه ی شهری پیش بینی می شود و به موازات تحقق پیش بینی طرح های بالا دست در بعضی محورهای تردد که به سبب فراتر رفتن نیازها از پیش بینی ها، معابر شهر پاسخگوی مناسبی نیست. اقداماتی از قبیل گسترش، تعریض یا اصلاح معابر با تاکید بر حفظ هویت، منظر و در کل حفظ هماهنگی و توازن در ساختار منطقه ی شهری و مناطق مجاور انجام می پذیرد.
محدود کردن استفاده از اتومبیل هادر مقاطعی مدیریت شهر جهت روان کردن ترافیک مراکز عمده ی شهری، طرح های ویژه ای در معابرشهر را طراحی می کند که از جمله می توان طرح های محدوده ممنوعه در مراکز پرترافیک شهر و نوبت بندی اتومبیل ها برای ورود به شهر بر اساس شماره پلاک یا پرداخت حق استفادهاز بزرگراه ها و خیابان های پرتراکم را نام برد.
تغییر یا اصلاح قوانین کاربری اراضی اصولا در طرح های نوین شهری الگوی کاربری اراضی متناسب با شبکه حمل و نقل عمومی و در ارتباط با آن پیش بینی می شود. در خصوص ساماندهی کاربری های موجود شهری با هدف مدیریت تقاضای حمل و نقل درون شهری و کاهش سفرها، شیوه هایی چون عدم تمرکز خدمات و چند قطبی کردن مراکز عمده ی خدماتی شهر، انعطاف ساعت کار و...به کار می رودکنترل( محدودیت) مالکیت خودرومدیریت کارآمد، تقاضای سفر از طریق مدیریت، مالکیت وسایل نقلیه و استفاده از آن از جمله سیاست های شهرهایی است که عمدتا به سبب مالکیت کنترل نشده ی سواری های شخصی و استفاده ازآنها دارای ترافیک سنگینی هستند. محدودیت مالکیت خودروها از طریق ابزارهای متنوع مالیاتی و دریافت مالیات های سنگین از دارندگان وسایل نقلیه ی شخصی و مالیات های تصاعدی سالانه راه ها انجام می پذیرد و شامل مالیات استفاده از خودروی شخصی در ساعات کاری هفته و نیز خیابان های مرکزی شهر می شود.
البته باید توجه داشت که در کنار این راهبرد، سیاست های مدیریت شهر علاوه بر عرضه خدمات و حمل و نقل عمومی با کیفیت مناسب و راحت، اطلاع رسانی قوی و شفاف از مسایل ترافیک و بیان ضرورت اتخاذ سیاست فوق در جهت کنترل ترافیک و راحتی شهروندان است.
فقط تعامل و همفکری گره ترافیک تهران را باز می کند
روان شدن حرکت خودروها در سطح خیابانها و بزرگراههای تهران یکی از آرزوهای دیرینه شهروندان و مسوولان شهری است که متاسفانه هنوز به صورت یک رویای شیرین ، در اذهان شهروندان تهرانی جا خوش کرده و امیدوارند یک روز که قدم به خیابانها می گذازند دیگر از آن شلوغی و سرو صدای بوق خودروها و معطل ماندن در پشت ترافیکهای طولانی خبری نباشد . البته کارشناسان مسائل شهری و ترافیکی بر این باورند که با اجرای صحیح و اصولی مقررات و قوانین هم از سوی شهروندان و هم از ناحیه مدیریت شهری می توان این رویا را به واقعیت تبدیل کرد....
هرچند طی سالهای اخیر تلاش هایی برای حل مشکلترافیک تهران صورت گرفته ، اما آنچه را امروز شاهد هستیم شلوغی خیابانها در ساعاتپر آمد و شد شهروندان است . درست زمانی که خیابانها باید حرکت روان خودروها راببیند ، دچار "قفل حرکتی " شده و باعث می شود شهروندان همواره برای رسیدن بهمقصدشان ، هرز رفتن عمرشان را شاهد باشند.
به راستی گره کور ترافیک تهران کجاست ؟
برخی مشکل را درتردد بیش از اندازه خودروهای شهری می بینند به طوری که معتقدند حضور خودروهای تک سر نشین تا حدود زیادی غیر ضروری به نظر می رسد. گروهی دیگر مشکل را در حجم بسیار زیاد خودروهایی که هر ساله شماره گذاری شده و وارد شبکه معابر می شود ، می دانند.
دکتر میثاقی ، کارشناس مسائل شهری درخصوص گره کور ترافیک معتقداست : متاسفانه چند سالی است که از خروج خودروهای فرسوده برای کاهش حجم آلودگی هوا و روان شدن ترافیک صحبت می شود . اما هیچ وقت این موضوع به صورت جدی دنبال نشده و مسوولان فقط در مقطعی آن را اعلام می کنند و بعد از آن هیچ دستگاه یا ارگانی موضوع را پیگیری نمی کند.
وی درعین حال از نبود مدیریت جامع برای ترافیک و حمل و نقل درون شهری نیز به عنوان یکی دیگر از مشکلات بر سرراه روان شدن ترافیک درخیابانهای تهران یاد کرده و می افزاید: دستگاههای مختلفی دراین زمینه تصمیم گیری کرده و راهکارهایی ارائه می دهند که به هیچ وجه گره گشای مساله نیست .
میثاقی می گوید : از سوی دیگر عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی توسط برخی از رانندگان باعث شده حاکم شدن فرهنگ غلط ترافیک را در سطح جامعه شاهد باشیم .
کارشناس دیگر ترافیک دراین خصوص می افزاید: مدیران نهادهای ترافیکی شهر باید با تشخیص کارشناسی ، اولویت های حل معضل ترافیک تهران را مشخص کنند و با استفاده از نیروهای متخصص و هماهنگ با سایر نهادهای مرتبط با امر حمل و نقل درون شهری ، گره های کور ترافیک تهران را باز کنند.
وی در خصوص طرحهای تحقیقاتی و دانشگاهی که در زمینه ترافیک و حمل و نقل درون شهری انجام می شود ، اظهار می کند : دستاوردهای طرح های مطالعاتی دانشگاهیان اغلب در مرحله نظری باقی می ماند ، زیرا خود محققان در حیطه عمل و اجرا جایگاهی ندارند.
منبع : سایت همکلاسی
