ثمره این سردی ارتباطات نیز به صورت انواع و اقسام بیماریهای روانی بروز خواهد کرد که انسان بدست خویش موجبات آن را فراهم ساخته است و نتیجه قرن حاضر برای انسان متمدن امروزی چیزی جز تنهایی نبوده است. لذا در این نوشتار مختصر برآن شدیم تا با بیان اهمیت ارتباط با همسایه از لسان آیات و روایات ومنافع و مضرات مترتب بر این ارتباط یا عدم آن اندکی این احساس را در خویش بوجود آوریم که بیش از گذشته به مساله ارتباط با همسایگان بپردازیم و خود را ملزم به برقراری این ارتباطات کنیم آن هم ارتباطاتی سالم و با رعایت تمام جوانب حقوقی افراد تا مبادا با عدم رعایت حقوق این روابط جنبه منفی به خود بگیرد.
سکونت انسان
در اینکه انسان اجتماعی است و زندگی او باید به صورت اجتماع و دسته جمعی باشد شکی نیست زیرا نیازمندی های انسان ایجاب می کند که با همکاری سایر هم نوعان خود به رفع آنها بپردازد، هر فردی عهده دار کاری شود وهر گروهی مشکلی را حل کند تا زندگی برای همه سعادت بخش و دلپذیر گردد. اما آنچه در این پژوهش به آن خواهیم پرداخت پیرامون مساله مسکن، همان عاملی که بدون وجود آن امکان جمع شدن افراد در یک جامعه کوچک یا بزرگ منتفی خواهد بود. لذا در ابتدا بطور اجمال به انواع مسکن و محاسن و مشکلات هر یک خواهیم پرداخت.
خانه های تک واحدی
مسکن به معنای محل سکونت جایی است که انسان درآن زندگی می کند وانواع متفاوتی دارد. خانه های تک واحدی یکی از انواع مسکن بوده و غالبا از یک محیط باز مانند حیاط تشکیل شده و همچنین مشتمل بر محلی بسته می باشد که دارای سقف بوده و افراد در آنجا زندگی می کنند. البته امروزه بدلیل افزایش جمعیت کمتر شاهد چنین خانه هایی می باشیم خصوصا در شهرهای بزرگ غالبا خانه های جدید را بصورت آپارتمانی بنا می کنند.
منافع خانه های تک واحدی
این خانه ها منافع بی شماری دارد که به چند مورد محدود آن اشاره می کنیم. از جمله اینکه حریم خانواده در آنها محفوظ می ماند و آزادی و استقلال خانواده نیز خدشه دار نمی شود چرا که منازل تک واحدی با فاصله از یکدیگر مجزا شده اند و هر قطعه از زمین به یک خانواده مشخص اختصاص پیدا می کند بر خلاف منازل آپارتمانی که در هر قطعه از زمین منازل زیادی احداث می شود. تامین آرامش یکی دیگر از ویژگی های مثبت این منازل می باشد چون ارتباط منازل با یکدیگر اندک می باشد لذا همسایه ها کمتر از آلودگی های صوتی ناشی از خانه های مجاور رنج می برند. از طرفی حیاط جای مناسبی برای بازی کودکان است و به آنها اجازه می دهد باآرامش خاطر در حیاط به بازی بپردازند خصوصا که نظارت والدین نیز بر آنان به آسانی صورت می گیرد. حیاط جای مناسبی برای پرورش گل وگیاه است و استفاده از منظره زیبای حیاط و استفاده از هوای مطبوع بدون مزاحمت دیگران از مشخصات خانه های ویلایی است. زنان خانه دار نیز در این خانه ها آزادانه تر می توانند کارهای روزانه خود را انجام دهند چرا که وجود حیاط امکانات ویژه ای را برای آنان فراهم می کند. البته مواردی که ذکر شد تنها گوشه کوچکی از منافع منازل تک واحدی بود اما از آنجایی که بیشتر هدف ما در این پژوهش پیرامون ارتباط همسایه ها ست لذابیش از این به آن نمی پردازیم.
معایب خانه های تک واحدی
یکی از معایب این خانه ها عدم استفاده بهینه از امکانات زمین است. همانطور که قبلا ذکر کردیم در این خانه ها قطعات گسترده ای از زمین تنها به یک خانواده اختصاص می یابد. لذا افراد کمتری را در خود جای می دهد و هزینه زیاد ساخت تاسیسات زیر بنایی به شهر تحمیل می شود. هزینه ساخت خیابان، لوله های آب، فاضلابها، تلفن، برق، لوله گاز، کابل تلویزیون، تامین روشنایی خیابان، نظافت و نگهداری خیابان همگی چند برابر خواهد شد چرا که تعداد خانه ها در هر واحد زمین افزایش پیداکرده و وسعت شهر افزایش می یابد. یکی از مهمترین مشکلات اینگونه از منازل پراکندگی مراکز جمعی است. در واقع دور شدن از مراکز خرید و تفریح و اداره ها و... بدلیل فاصله زیاد خانه ها با آن اماکن استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی را غیر اقتصادی می کند. چرا که عمومااین فواصل بیش از آنست که پیاده طی شود.
آپارتمان
آپارتمان خانه ای است دارای چندین پرت (منزل) خانه با چندین آشکوب (طبقه) خانواده ها در یک قلمرو معین همسایگی زندگی می کنند ولی خدمات عمومی و فضاهای تفریحی بطور مشترک در دسترس آنان قرار می گیرد.
محاسن خانه های آپارتمانی
فراهم شدن محیط اجتماعی شایسته برای تربیت بهتر کودکان. چرا که در اینگونه از منازل افراد ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. لذا محیطی مساعد برای برخوردهای اجتماعی مناسب کودکان فراهم خواهد آمد و این مساله شامل حال بزرگسالان نیز می شود. خانواده ها به طور طبیعی شبکه روابط اجتماعی خود و فرزندانشان را گسترش می دهند و آنها به عضوی از یک خانواده بزرگ تبدیل می شوند. در این خانواده بزرگ افراد مختلف با مهارتهای ویژه و گروه های سنی متفاوت زندگی می کنند که هر یک می توانند این مهارتها را به دیگران منتقل کنند. به دلیل ارتباطات نزدیک عاطفی که بین ساکنین آپارتمان بوجود میآید افراد در کارها به کمک یکدیگر شتافته و همه مشتاقند که از کودکان یکدیگر مراقبت کنند. هر شخصی همواره حق انتخاب بین زندگی خصوصی در واحد مسکونی خود یا شرکت در فعالیتهای اجتماعی را در فضاهای عمومی مجموعه دارد. زندگی در اینگونه مجموعه ها حس همکاری داوطلبانه و مسوولیت پذیری اجتماعی را به خوبی ترویج می کند. زندگی در این مجموعه ها تجربه زندگی هماهنگ گروهی و اشتراکی مبنی بر روشهای دموکراتیک را برای همه ساکنان فراهم می کند. استفاده بهینه از زمین بر پایه حداقل سطح اشغال و تراکم جمعیت بالا یکی از فواید این مجموعه ها است چرا که از پی آن هزینه های بسیاری کاهش می یابد از جمله نظافت خیابانها به دلیل کم شدن وسعت شهر، تامین روشنایی و... نزدیک شدن مراکز تفریحی و عمومی بدلیل اینکه منازل مسکونی سطح کمتری از شهر را اشغال می کنند. لذا فاصله این مراکز نیز کمتر خواهد شد که خود کم شدن هزینه های اقتصادی و حمل ونقل را در پی دارد. استفاده از مناظر زیبای اطراف و دورنمای شهر نیز از منافع این مجموعه ها ست که به ساکنان خود عرضه می دارد.
معایب خانه های آپارتمانی
آپارتمان معایب زیادی دارد که در اینجا به موارد محدودی از آن اشاره می کنیم. آپارتمان برای خانواده های بچه دار ایده آل نیست زیرا والدین برای عدم ایجاد مزاحمت برای سایر همسایه ها از بازی بچه ها در درون واحدهای مسکونی جلوگیری می کنند. این محدودیت کودکان را از حرکات طبیعی مورد نیازشان محروم می کند که در نتیجه سبب بوجود آمدن رفتارهای غیر اجتماعی گوشه گیری و تماشای بیش ازحدتلویزیون در آنها خواهد شد. همچنین والدین ممکن است مانع بازی کودکان در حیاط شوند زیرا نظارت بر آنها ممکن نیست زیرا پنجره تمام خانه ها مشرف به حیاط نمی باشد. سایه این آپارتمانها بر روی ساختمانهای اطراف افتاده لذا ساکنان این ساختمانها از دریافت تابش خورشید محروم می گردند. فرم فیزیکی این محیطهای مسکونی نقش اساسی در ارتکاب جرم بازی می کنند. به علت عدم نظارت بر فضاهای عمومی در ورودی ساختمان برروی هر کسی باز بوده و در نهایت ساکنان نسبت به جرم و خشونت های اجتماعی آسیب پذیر هستند.
این روزها در شهرهای بزرگ اکثر شهرنشینان، آپارتمان نشین هستند و دیگر از خانه های حیاط دار خبری نیست. دیگر حوض آب و هنداونه شناور در آن به باد فراموشی سپرده شده و دیگر سفره افطار مادربزرگ روی تخت های چوبی حیاط پهن نمی شود و قل قل سماور در گوشه حیاط به گوش نمی رسد. صدای توپ بازی بچه ها آن طرف حیاط هم مدتهاست خاموش شده و جای خود را به خانه های (??-??) متری آپارتمانی داده.
او افزود: وقتی سر و صدای دعوای آنها بلند می شود، دخترم عصبی می شود و هیچ کاری هم نمی تواند انجام دهد. هر راهی را که فکرش را بکنید امتحان کرده ایم. در گوشهایش پنبه گذاشته اما بی فایده است چون وقتی آنها در طبقه بالا دعوا می کنند سقف خانه ما به لرزش در می آید و بعضی وقت ها واقعا می ترسیم که سقف روی سرمان خراب شود. او گفت: خلاصه این روزگار ماست. در نزدیکی منزل ما هم کتابخانه ای نیست که دخترم برای درس خواندن در آنجا ثبت نام کند و به ناچار این وضعیت را تحمل کرد و نتیجه کنکورش هم اصلا مطلوب نبود. اما باز هم کاری از دست من و پدرش برنیامد و حالا دخترم دچار افسردگی شد. اما معلوم نیست چه کسی باید جوابگو باشد؟!
رعایت نظافت آپارتمان هم یک اصل است
یک شهروند دیگر در این باره می گوید: نظافت آپارتمان از دیگر مسائلی است که باید رعایت شود اما متاسفانه در هر آپارتمان افرادی هستند که به این مساله اهمیت نمی دهند و با بی توجهی خود سایر همسایه ها را ناراحت می کنند.
او ادامه داد: ساعت بیرون گذاشتن زباله ها همواره از تلویزیون اعلام می شود اما کو گوش شنوا؟!
این روزها هم با مکانیزه شدن سیستم حمل زباله مشکل حل نشد. چرا که وقتی مردم رعایت نکنند مسوولین قادر به تحولات عظیم نخواهند بود.
او گفت: با وجود اینکه این روزها سر هر کوچه ای یک سطل زباله مکانیزه قرار گرفته اما متاسفانه شهروندان به خود زحمت نمی دهند که زباله های خود را تا سر کوچه ببرند و آنها را هر ساعتی که مایل هستند دم درب آپارتمان می گذارند. ضمن اینکه علی رغم آموزش های فراوان هنوز هم زباله های تر و خشک را از هم جدا نمی کنند و بسیاری موارد می بینم که حین خروج زباله ها از منزل به سالم بودن نایلون آن توجه نکرده و اکثر مواقع آب زباله از پارگی های نایلون روی زمین می ریزد و پله های آپارتمان با حالت زشتی آلوده می شود و بوی نامطبوعی آپارتمان را پر می کند.
از طرفی همسایه های سیگاری هم متاسفانه رعایت نمی کنند و نه تنها در فضای بسته آپارتمان سیگار می کشند بلکه فیلتر سیگار خود را در راهروهای آپارتمان می اندازند و ذره ای توجه نمی کنند که سایر همسایه ها هم ناچارند دود سیگار آنها را تحمل کنند و دم نزنند.
یک کارشناس در این باره می گوید: خواه ناخواه آپارتمان نشینی این روزها بر مردمان شهرنشین حاکم شده اما رعایت برخی موارد می تواند مشکلات موجود بر سر راه مردم را حل کند.
یکی از این موارد وقت شناسی است. چرا که اکثر همسایه ها زمان برخی کارهای خود را رعایت نمی کنند. به عنوان مثال نیمه شب شروع به جابه جا کردن دکوراسیون منزل می کنند و توجه هم نمی کنند که سر و صدای این جابه جایی چه به روز همسایه ها می آورد.
مساله بعدی رعایت نظافت است و بعد از آن رعایت مسائلی چون بستن در و راه انداختن مهمان و توجه به همسایه طبقه پایینی و بالایی.
