تهران در آغاز سلطنت پهلوی به همان صورت اواخر عهد قاجار باقی مانده بود، زیرا پس از مرگ ناصرالدین شاه، تا این زمان تغییرات محسوسی در وضعیت تهران به لحاظ توسعه شهری انجام نشد. با شروع دوره پهلوی تحولات گسترده ای در تهران به وجود آمد و ساختارهای موجود حاکم بر جامعه تحت تاثیر این دگرگونی ها، قرار گرفت. پیدایش و گسترش نهادهای جدید شهری و تشکیلات اداری، نیازمند ایجاد ساختمان هایی در سطح کشور، به ویژه پایتخت بود. ورود اتومبیل، هر چند قبل از این دوره باعث تغییرات اندکی در شهر ناصری شد، اما در این دوره تاثیر اساسی در شکل توسعه شهر گذاشت. شهر از هر سو شروع به گسترش کرد ولی دامنه آن، محدود به حصار ناصری باقی ماند و در پی ساخت و سازهای روزافزون، تخریب حصار ناصری از سال ۱۳۱۱ شمسی آغاز شد و تا سال ۱۳۱۶ ادامه یافت. خندق های پیرامون شهر ناصری شکل گرفت.
در این میان برخی از محله های قدیمی نیز تخریب و ساختمان های مورد نیاز دولتی درون محدوده قدیمی آنها احداث شد. این دگرگونی ها با نظارت یک تشکیلات اداری به نام بلدیه که در سال ۱۲۹۸ شمس تاسیس شده بود، انجام می شد.
در این دوره اغلب ساخت و سازها به سمت شمال شهر تهران کشانیده شد و در امتداد خیابان های سعدی، لاله زار، فردوسی و... ادامه پیدا کرد. این اتفاق را باید از مهم ترین فعالیت های شهرسازی دوره پهلوی دانست که با احداث خیابان های جدید تعریض و گسترش خیابان های فرعی و اصلی شهر دوره قاجار و احداث بناهای فرهنگی، دولتی و میدان های جدید، همراه بود. ادامه مطلب...
تفاوتهای اساسی مشخصه های طراحی
1) طرح های هندسی منظم یا نامنظم مشخصه های طراحی:
- طرح منظم و هندسی در جایی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد که موقعیت جغرافیایی آن فضا شرایط بخصوصی را اجبار نکرده باشد.(مثلا –فضای مسطح و بدون هیچ گونه ساخت و ساز ،جنگل و... می توان این گونه عمل کرد)
- طراحی نامنظم و آزاد زمانی قابل اجرا می باشد که داده هایی مشخص (پستی ،فضای سبز ،رودخانه ها ،ساخت و ساز نامنظم ) به عنوان عمل جدا کننده در مکان وجود داشته باشند).
2) طراحی قالب و یا متاثر از عوامل دیگر:
3) طراحی طبق قرارداد به عنوان یک پدیدع ارگانیک یا مصنوعی (هنر معماری)
منبع : سایت همکلاسی
انواع بافت
بافت کهنه، فرسوده و نابسامان شهری که درهسته مرکزی یا لایه های میانی شهرها واقعند ونیازمند دخالت وساماندهی هستند به لحاظ ویژگیهای فضایی، کالبدی وارزشی، همسان نبوده و تعاریف زیر آنها را ازهم متمایز می کند:
¨ بافت تاریخی
¨ بافت قدیم
¨ بافت فرسوده
¨ بافت پیرامونی یا بافتهای با اسکان غیر رسمی
بافتهای تاریخی
ابنیه و فضایی که قبل از1300 هجری شمسی شکل گرفته و به ثبت آثارملی رسیده یا قابلیت ثبت شدن را دارا می باشند (مانند مجموعه میدان نقش جهان و پیرامون آن) تماماً واجد ارزش فرهنگی تاریخی هستند.
درمورد اینگونه بافتها، ضوابط و مقررات سازمان میراث فرهنگی وگردشگری ملاک عمل خواهد بود.
بافت قدیم
آن بخش از بافتهای شهری را شامل می شود که قبل از1300 شکل گرفته ولکین به دلیل فرسودگی کالبدی و فقدان استانداردهای ایمنی، استحکام وخدمات و زیرساختهای شهری علیرغم برخورداری از ارزشهای هویتی از منزلت مکانی و سکونتی پایین برخوردارند. مداخله دراینگونه بافتها یا سایر بافتهای شهری متفاوت بوده و اقدامات از نوع بهسازی، روانبخشی و نوسازی خواهد بود که در قالب طرحهای ویژه به اجرا درخواهند آمد.
(تعاریف مندرج در موارد 6و7 اساسنامه شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری- مصوب هیأت وزیران)ادامه مطلب...
مشخصات اصلی گرافیک محیطی
گرافیک محیطی از کلیه علائم، تابلوهای و چراغها، از شکل و رنگ و طرح و خط ونوشتار بهره میگیرد و اگر بامعیارهای درست استوار باشد میتواند :
ـ ارتباط های اجتماعی مردم را تسهیل کند .
ـ به فعالیت اقتصادی سرعت بخشد .
ـ ایمنی و جریان ترافیک را بهبود بخشد .
ـ مردم را از امکاناتی که شهر در اختیارشان میگذارد آگاه کند .
ـ جرائم حاصل از تشنجات عصبی مردم را کاهش دهد .
ـ به رفع نیازهای اجتماعی مردم با ایجاد ارتباط با محیط اطراف بوسیله مشخص کردن، راهنمایی
و اطلاع رسانیکمک کند .
ـ با ایجاد مناظر زیبای بصری در محیط، به سلامت ذهنی مردم یاری رساند .ادامه مطلب...
جمع آوری اطلاعات اولیه و تجزیه تحلیل مناظر و فضاهای محدوده ی مورد نظر و شناخت چهره شهری:
بدست آوردن و توجه به مشخصه های برجسته در محل مورد نظر ، جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن ،اساس و پایه ی برنامه ریزی شهری را تشکیل می دهد .خصوصیات طبیعی و هویت یک مکان و ارزش و قدمت تاریخی آن و نقش و مفهومی که در آینده خواهد داشت ،در آغاز کار ،بستگی به اطلاعات ،تجزیه و تحلیل و ارزیابی مشخصه های طراحی مناظر طبیعی و چهره ی شهری آن دارد.
در شروع کار ،باید مشخصهات خاص یک مکان به طور دقیق مشخص شود ،این مشخصات ممکن است زیبا یا معمولی یا زشت باشند ، گذشته از این می توانند هویت مخصوص به خود را داشته باشند که باعث ایجاد هماهنگی و یا تضاد و یا تناقض در طراحی شهری می شود.
چهره ی شهر ،روستا و مناظر طبیعی ،مثال هایی بسیار متفاوت از مشخصه های طراحی شهری به شمار می روند.
پیشنهادات کلی در جهت طراحی شهری:
یک شهر درست مثل یک تابلوی ناشی است ،با این تفاوت که به اندازی نصف یک اثر هنری به طراحی آن پرداخته می شود ،و برای نصف دیگر آن می بایست این اثر را مانند یگ گیاه دانست که نسبت به شرایط محیط زیست خود نیاز به قواعد رشد و قوانین دارد.(فریتس شوماخر)
این بدان معناست که طراحی می باید با وضعیت موجود و داده های محل خود را هماهنگ کرده و عملکرد صحیح اجزا و بهترین طرح را در مورد مکان مورد نظر ارائه نماید.طراحی شهری باید دقیق و واضح جوابگوی طرح های مورد نظر و ارائه شده باشد.طراحی با علم شناخت از کلیه مسائل و بدون تحت تاثیر قرار گرفتن و یا وابستگی باید عمل نماید.طراحی فقط یک سوال تکنیکی و یا هندسی نیست ،بلکه موضوعی است احساسی تفکری که با صبر توام می باشد.
مجله پیام مهندس ،سال پنجم ، شماره بیستم تیر83 – محمد صالحی فرد
خلاف مطالعات و تجربه های فراوان در زمینه «فرم شهر» و سازمان بصری شهری امروزی، میتوان گفت که هنوز مبانی و روشهای مطلوب، علمی و مورد قبول عام برای آن تدوین نشده است. در واقع به دلیل ابعاد وسیله کالبدی _ فضایی شهرهای جدید و دخالت نیروهای متعدد و متضاد در شکلگیری و توسعه آنها، نمیتوان به سادگی کیفیت بصری و سیمای کالبدی شهرها را تحت بررسی، انتظام و نظارت قرار داد.
با افزایش ابعاد و وسعت کلانشهرها، ترکیب انواع شهرکها و حومه ها، توسعه بزرگراهها، ترکیب انواع حرکت سواره و پیاده، افزایش سرعت در فضای شهری، توسعه ساختمانهای بلندمرتبه، توسعه و تنوع وسایل حمل و نقل، تعدد و تنوع اثاثه شهری و مانند اینها، شرایط نوینی پدید آمده است که تحقق اهداف و موازین زیباشناختی را در سیمای شهرها بسیار دشوار و دست نیافتنی کرده است.
علاوه بر اینها، دخالت نیرومند نیروهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در حیات شهرهای بزرگ، از جمله عواملی است که با اهداف برنامه ریزیهای شهری در تضاد قرار میگیرد.
از طرف دیگر، به دلیل طبیعت پیچیده و چند بعدی شهرهای کنونی، دانش شهرسازی نیز در معرض کشاکش رشتههای مختلف مثل اقتصاد، مهندسی سازه، مهندسی ترافیک، جامعه شناسی، برنامهریزی، مدیریت، معماری، محیط شناسی، جغرافیای شهری و غیره قرار گرفته است. در نتیجه نمیتواند به آسانی به اهداف مشترک و روشهای مشترک دست پیدا کند. ادامه مطلب...
طراحی شهری دانش نسبتاً جدیدی است. تا پیش از انقلاب صنعتی، مفهوم شهر و ویژگیهای آن در چهارچوبهای معینی قابل تعریف و تبیین است. با انقلاب صنعتی (اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم)، و ظهور مفاهیم مربوط به تولید صنعتی و جایگرفتن کارگاهها و کارخانهها در شهرها چهرة شهرها دگرگون شد. افزایش جمعیت، آلودگی هوا، پیشرفت تکنولوژی و گسترش بیرویه شهرها باعث پایین آمدن کیفیت زندگی شهری و عوض شدن مفهوم شهر بود. به دنبال این تحولات، اولین تفکرات شهرسازی شکل گرفت. با این حال تنها پس از جنگ جهانی دوم و به دلیل گستردگی خرابیهای ناشی از آن بود که طراحی شهری به عنوان یکی از علوم مربوط به شهر جایگاه ویژهای در حل مسائل شهر پیدا کرد. پس از فروپاشی نظام سنتی شهرها، مسائل مربوط به شهر تا حد زیادی در قلمرو مهندسین و در اوایل قرن بیستم در حیطه کاری معماران بود. اما به مرور زمان و با شکلگیری مباحث و پارادایمهای جدید، طراحی شهری،به عنوان یک دانش فرارشتهای و یک رشته مستقل دانشگاهی، اما در ارتباط مستحکم با معماری و برنامهریزی وارد عرصة نظر و عمل شد.
در فرایند تصمیمگیری و اجرای تصمیمات برای شهر از دید مدیران شهری، طراحی شهری حدفاصل برنامهریزی شهری و معماری محسوب میشود. طبق این نظر، مقیاس برنامهریزی شهری، مقیاس کلان و براساس دادههای آماری و پلانهای دو بعدی است. اما طراحی شهری مقیاس محدودتری دارد و ایدة سه بعدی برنامههای تعین شده است. ادامه مطلب...