به سبب توسعه سریع شهری و مهاجرت روستایی و حومه نشینی در چهل سال گذشته در نواحی و کشورها ضرورت بازنگری مفهوم جغرافیایی شناخت شهر از روستا احساس شده است از این رو برای شناخت شهر از روستا بر پاره ای ملاکها بیشتر تاکید می شود که عبارت از:
1- ابعاد اکولوژیک: در حوزه های روستایی کاربری زمین بیشتر بخش کشاورزی را در بر می گیرد . وسعت سکونتگاهها محدود و تراکم جمعیت بسیار کم است. جامعه روستایی به انزواگزینی خاصی پناه می برد و خود را از بخشهای دیگر جامعه کنار کی کشد
(Lang Marvel:”redefining Urban and Rural for the U.S.census of Population” Urban geography: Vol .7 pp.118_19)
2- شرایط شغلی : اقتصاد حوزه های روستایی بیشتر به فعالیتهای بخش اول مانند کشاورزی و ماهیگیری وابسته است.
3- ویژگیهای اجتماعی_فرهنگی: در جامعه روستایی بر خوردها چهره به چهره است و همه خانواده ها دارای ارزشها مشترک فرهنگی پایداری هستند البته ممکن است بتدریج بخشی از ارزشهای سنتی روستاها در نتیجه نفوذ فرهنگ شهری تضعیف شود.
از میان محققان کسانی که برای هویت جامعه شناسی بیش از ساخت جغرافیایی ان اعتبار قائلند در شناخت شهر از روستا بر سه بعد مهم تاکید می کنند:
1- کرایش به ازادیهای مدنی
2- گرایش به محدودیت اولاد
3- گرایش به یکپارچگی اجتماعی
در برابر نگرشهای جامعه شناختی برخی از جغرافیدانان برای طبقه زمین بیش از دیگر ملاکها اعتبار قائلند و در شناخت شهر از روستا به تبعیت از کلی نگری جغرافیا به چند ملاک عمده توجه می کنند که عبارت است از: کاربری زمین . شرایط محیطی , نوع شغل , میزان جمعیت و تراکم ان, قشربندی های اجتماعی , نظام تعامل اجتماعی و میزان تجانس و عدم تجانس جمعیت.
ازطرفی امروزه ملاک شیوه زندگی که عده ای از جامعه شناسان امریکایی, بویژه لویزورث در ان تاکید بسیاری می کنند در کشورهای توسعه یافته, تقریبا مبهم به نظر می رسد زیرا بر خلاف دهه های ازایل قرن بیستم بسیاری از تفاوتهای موجود در شیزه زندگی میان شهر و روستا بویژه در کشور های صنعتی و توسعه یافته از میان رفته و در مزارع امربیکایی شیوه زندگی شهری عمومیت یافته است
به نظر مارکس و انگلس دو خصیصه شهر را از روستا مشخص می کند. 1- تقسیم کار: عظیم ترین نوع تقسیم کارمادی و فکری جدایی شهر از روستا است 2- تمرکز وانزوا : شهر را واقعیت تمرکز جمعیت, تمرکز ابزار تولید یا تمرکز سرمایه و تمرکز احتیاجات بوجود می اورد . در حالی که روستا واقعیت دیگری که درست در نقطه مقابل واقعیت شهر است یعنی انزوا و پراکندگی را ارائه می دهد.
(مفهوم شهر . مطالعات شهری و منطقه ای : بینش مارکس . نوشته ژان رمی و ترجمه مینا مخبری . نشر ایران مهر 1385 ص 82_83)
منبع : http://www.urbanism85.com
